ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ "ΔΥΤΙΚΗ"

Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ Μ. ΜΑΤΣΟΥ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗ «ΔΥΤΙΚΗ»

Είναι μεγάλη τιμή για μένα το γεγονός ότι η Κατερίνα Μ. Μάτσου δέχτηκε να φιλοξενηθεί στη ΔΥΤΙΚΗ και να μας μιλήσει για την αγάπη της για τη γραφή, για το μυθιστόρημά της «Στην πόλη χωρίς ιστορία», το οποίο απέσπασε το 3ο βραβείο στον 27ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό, αλλά για τις ιδέες που τριγυρίζουνε στα μυαλό της για τη συγγραφή ενός δεύτερου βιβλίου.

- Κυρία Μάτσου, την περασμένη εβδομάδα παρουσιάστηκε το πρώτο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Στην πόλη χωρίς ιστορία». Θα θέλαμε να μας πείτε τι πραγματεύεται το βιβλίο και με ποια αφορμή επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο; Τι είναι αυτό που σας ενέπνευσε;
- Το βιβλίο αυτό διηγείται μία φανταστική ιστορία, ένα όνειρο της Λήδας, της ηρωίδας μου, για χάρη ενός έρωτα κι ενός άνδρα. Η Λήδα, μια κοπέλα του σήμερα δασκάλα σε μία ορεινή, της βόρειας μακεδονικής περιφέρειας πόλη συναντά τον Ανδρέα και γοητεύεται. Μόνο που ο Ανδρέας είναι πλέον 62 χρόνων και η Λήδα 25. Κι όταν ένα βράδυ εκείνος τολμά κι αφήνει στα χείλη της ένα ανοιξιάτικο φιλί η Λήδα εύχεται σ’ ένα αστέρι που πέφτει να βρει τη δύναμη και το δρόμο και να τον συναντήσει ξανά σε μια άλλη εποχή, σ’ έναν άλλο χρόνο και σ’ έναν άλλο κόσμο, τότε που κανένας λόγος δεν υπήρχε να μένουν μακριά ο ένας από τον άλλον. Και να που η ευχή της γίνεται πραγματικότητα και το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στο άναμμα του πρώτου φανού εκείνης της Αποκριάς, η Λήδα λιποθυμά και ξυπνάει στον άλλο κόσμο, που ονειρευόταν, κάπου εκεί στη δεκαετία του ’60. Συναντά κι εκεί τη φίλη της, την Έρη και τον Ορέστη, τον αδελφό της και την αιτία και αφορμή του ταξιδιού της σ’ αυτό τον κόσμο: Τον Ανδρέα. Τον Ανδρέα των χρόνων εκείνων, νεαρό και ανερχόμενο στρατιωτικό σαν εκείνη, που συνεχίζει να είναι η ονειροπόλα δασκάλα της Γ΄ τάξης στο δημοτικό σχολείο της γειτονιάς της. Σ’ αυτό το χρόνο αφήνουν τα συναισθήματα τους ελεύθερα και το φλερτ δυναμώνει. Κι η Λήδα μαθαίνει πως είναι να γίνονται πραγματικότητα τα πιο απίθανα όνειρα. Όπως μαθαίνει και πως τα όνειρα δεν κρατούν ποτέ πολύ, μα σημασία, είπε ο Καβάφης, έχει το ταξίδι, όχι η Ιθάκη.
Η αφορμή γι’ αυτό το βιβλίο ήταν ένα βαρύ, σχεδόν παράλογο καλοκαίρι. Κάτι τέτοιες παράλογες στιγμές το μόνο που μπορείς να κάνεις, είναι ν’ αφήσεις τις μέρες να κυλήσουν και να βρεις μία έξοδο κινδύνου, για να δραπετεύσει το μυαλό από την κούραση των στιγμών. Η γραφή μου έδινε πάντα αυτή τη δυνατότητα και σ’ αυτήν κατέφυγα και τότε. Θυμήθηκα, μία ιδέα που παλιότερα είχα για ένα ταξίδι στο παρελθόν, σ’ εποχές που η γενιά μου δεν έζησε ποτέ. Τότε όμως, το καλοκαίρι του 1998 θυμάμαι, όταν προσπάθησα να απλώσω την ιστορία πάνω στις λευκές σελίδες, ελάχιστα κατάφερα. Μάλλον, γιατί τότε τα σκεφτόμουν και προσπαθούσα να τα εξηγήσω όλα με βάση τη λογική κι αν κάτι λείπει απ’ όλη αυτή την ιστορία, αυτό είναι η λογική. Εκείνο το παράλογο καλοκαίρι, έξι χρόνια μετά την πρώτη προσπάθεια, άφησα τη λογική στην άκρη κι έδωσα προτεραιότητα στη φαντασία. Κι όλα τα υπόλοιπα ήρθαν μόνα τους.
Όσο για τον τίτλο, δεν ξέρω πως γεννήθηκε αυτός ο τίτλος στο μυαλό μου. Μάλλον από το παράπονό μου, ότι ποτέ κανένα σχολικό βιβλίο δεν ανέφερε την Κοζάνη. Και μας έδιναν την εντύπωση ότι ζούμε σε μία πόλη χωρίς ιστορία. Δεν είναι η Κοζάνη η πόλη της Λήδας, τουλάχιστον όχι κατ’ όνομα, μα τις Αποκριές και τις γειτονιές της Κοζάνης περιγράφω, μα μόνο αυτές γνωρίζω από πάντα και από μέσα και μόνο αυτές μπορώ να περιγράψω με ακρίβεια.
- Οι χαρακτήρες είναι πραγματικοί ή φανταστικοί;
- Οι χαρακτήρες είναι φυσικά φανταστικοί. Σίγουρα η Λήδα έχει στοιχεία δικά μου, μα αυτό δεν είναι πρωτότυπο, ούτε το έκανα επί τούτου. Πάντα ο συγγραφέας κάθε ιστορίας δίνει ασυναίσθητα στους χαρακτήρες που δημιουργεί, δικά του χαρακτηριστικά. Δεν το κάνει επίτηδες. Αν προσπαθήσεις να γράψεις μια ιστορία με ήρωες πραγματικούς ανθρώπους, πριν αυτοί περάσουν στην ιστορία και στο παρελθόν, έχεις χάσει το παιχνίδι. Με πραγματικά πρόσωπα γράφεις ιστορία, όχι μυθιστόρημα. Ούτε τα επαγγέλματα ή τα ονόματα των προσώπων έχουν κάποια σχέση με γνωστούς μου ανθρώπους. Μόνα τους εμφανίστηκαν στην πλοκή του μύθου, ικανοποιούσε το καθένα μια διαφορετική ανάγκη. Κάλυπτε το καθένα ένα διαφορετικό κενό. Την ιστορία, την κάθε ιστορία δεν τη γράφει τελικά ο συγγραφέας. Ο συγγραφέας είναι το μέσο για να φανερωθεί η ιστορία στο αναγνωστικό κοινό. Το κάθε βιβλίο ολοκληρώνεται, όταν έρθει για το καθένα η κατάλληλη στιγμή. Πριν απ’ αυτή, ό,τι και να κάνει ο συγγραφέας κι όσο κι αν μοχθήσει, δεν πετυχαίνει τίποτα απολύτως.
- Κατά τον 27ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό, βραβευτήκατε με το 3ο βραβείο για το μυθιστόρημά σας. Τι σημαίνει αυτό για εσάς; Αποτελεί εφαλτήριο για τη συγγραφή ενός δεύτερου βιβλίου;
- Σίγουρα η επιβράβευση των στόχων και του έργου σου, σου δίνει την ώθηση να συνεχίσεις και παρακάτω. Έχω την εντύπωση, πως εγώ, ακόμη και τελευταία να έβγαινα στο διαγωνισμό, δε θα σταματούσα να γράφω. «Πάσχω» χρόνια τώρα από την ασθένεια της γραφής κι είναι η μόνη αρρώστια για την οποία δεν ψάχνω εμβόλιο. Ίσως η απόρριψη να με πείσμωνε περισσότερο. Η αποδοχή και η επιβράβευση σε ευχαριστεί -εμένα τουλάχιστον με ευχαρίστησε πάρα πολύ- και επιβραβεύει τους κόπους σου, τον ιδρώτα και τα ξενύχτια σου. Εγώ τουλάχιστον έτσι ένιωσα. Ότι επιβραβεύτηκε ο κόπος μου κι αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση. Πολύ μεγάλη. Σίγουρα θα υπάρξει και δεύτερο βιβλίο, μες στο μυαλό μου τριγυρίζουν ήδη διάφορες ιδέες, μα με τι θέμα και με ποια αφορμή θα το γράψω και πότε, δεν ξέρω. Θα φανερωθεί την κατάλληλη στιγμή.
- Είστε ήδη μια καταξιωμένη δημοσιογράφος. Μήπως, τελικά, θα σας κερδίσει η συγγραφική σας ιδιότητα ή θα παραμείνετε στο χώρο της δημοσιογραφίας;
- Δεν ξέρω αν είμαι καταξιωμένη δημοσιογράφος, το μόνο σίγουρο είναι πως είμαι δημοσιογράφος και δεν επιδιώκω να αποκτήσω τον τίτλο του συγγραφέα. Είναι πολύ βαρύς αυτός ο τίτλος και δεν μπορώ ακόμα να τον σηκώσω στους ώμους. Άλλωστε, δημοσιογράφος έγινα από την αγάπη μου για τη γραφή, για να μάθω να γράφω και κυρίως να γράφω σωστά κι ελπίζω να τα κατάφερα. Δημοσιογράφος θα είμαι πάντα και δεν πρόκειται η μία ιδιότητα να απορροφήσει ή να διώξει την άλλη. Όσο μπορώ θα τις κρατάω «αδελφομένες».
- Η Ν.Α. Κοζάνης εξέδωσε το βιβλίο σας, ακολουθώντας μια παράδοση πολλών ετών στο χώρο των εκδόσεων. Ποια είναι η γνώμη σας; Πιστεύετε ότι οι τοπικοί θεσμοί θα πρέπει να δραστηριοποιούνται σ’ αυτόν τον τομέα;
- Θεωρώ πως αυτή η προσπάθεια της Ν.Α. Κοζάνης να ενισχύσει τις τοπικές εκδόσεις είναι ιδιαίτερα σημαντική. Κυρίως, γιατί μας απαλλάσσει από την ανάγκη να απευθυνθούμε σε εκδοτικούς οίκους εκτός πόλεως στις μεγάλες πόλεις Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Η Κοζάνη δυστυχώς πάντα πίστευε κι ακόμα πιστεύει ότι είναι απλά «επαρχία» και κανείς δεν προσπάθησε να της αλλάξει αυτή τη βεβαιότητα. Νομίζω ότι με έναν πιο οργανωμένο και πιο ολοκληρωμένο σχεδιασμό μπορεί να κάνει πολλά, στέλνοντας τα βιβλία και στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Όχι πανελληνίως, δεν είναι ανάγκη, στην αγορά της περιφέρειας πρώτα και μετά οπουδήποτε αλλού. Η τοπική εξουσία, η κάθε τοπική εξουσία πρέπει να στηρίζει και να προβάλει τις προσπάθειες των ανθρώπων της, ειδικά στο χώρο του πνευματικού πολιτισμού.
- Σας ευχαριστώ θερμά.
- Κι εγώ σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνατε.


Η Κατερίνα Μ. Μάτσου γεννήθηκε στην Κοζάνη, όπου και κατοικεί. Είναι δημοσιογράφος, απόφοιτος του Ε.Ε.Σ. North και του Ι.Ι.Ε.Κ. ΔΕΛΤΑ Θεσσαλονίκης. Έχει εργαστεί ως υπεύθυνη Τύπου της Νομαρχιακής Επιτροπής μεγάλου κόμματος στην Κοζάνη και συνεργάζεται με πολλές τοπικές εφημερίδες και περιοδικά.
Για δύο τηλεοπτικές σεζόν (2006-2008) συνεργάστηκε με τον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό TOP CHANNEL Κοζάνης ως επιμελήτρια και παρουσιάστρια της εκπομπής πολιτισμού «Περί τέχνης, λόγου και βιβλίων».
Έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών στο πρόγραμμα: «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Τύπου-Ο Τύπος της Κοζάνης» (Δεκέμβριος 2001-Μάιος 2002).
Έχει διακριθεί από το Σύνδεσμο Γραμμάτων & Τεχνών ν. Κοζάνης με δίπλωμα Τιμής και Αναμνηστικό Μετάλλιο για την προβολή και ανάδειξη των μουσείων του νομού Κοζάνης (Σεπτέμβριος 2003). .
Κατά τον 27ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό, που προκήρυξε η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.) για το 2008 βραβεύτηκε με το 3ο βραβείο για το μυθιστόρημα «Στην πόλη χωρίς ιστορία».
Είναι μέλος της Ένωσης Δημοσιογράφων Περιοδικού & Ηλεκτρονικού Τύπου (Ε.ΔΗ.Π.Η.Τ.) Μακεδονίας-Θράκης και της Πανελλήνιας Ένωσης Συνεργασίας Νέων Λογοτεχνών.


- Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΔΥΤΙΚΗ, 16/12/2010, αρ.φ. 104, σελ. 6.