Πέμπτη 19 Απριλίου 2012

ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ: ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΦΙΝΑΛΕ ΤΟΥ ΑΒΥΘΙΣΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ

της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Στις 14 Απριλίου 1912, ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ, το πιο σύγχρονο για την εποχή του κρουαζιερόπλοιο του 20ου αιώνα, συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό Ωκεανό, νοτιοανατολικά της Νέας Γης, παρασέρνοντας στον θάνατο 1517 ανθρώπους. Σήμερα, 100 χρόνια μετά, το βρετανικό υπερωκεάνιο επιβατηγό πλοίο, το πιο διάσημο ναυάγιο στην ιστορία, που έχει ανακηρυχθεί μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, παραμένει στο βυθό του Ατλαντικού Ωκεανού ξυπνώντας μνήμες, δοξασίες, αστικούς θρύλους και φαντάσματα που στοιχειώνουν την καταστροφή του.
Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ αποτελούσε ένα θαύμα της ναυπηγικής, καθώς ήταν ένα πλοίο πρωτοποριακού τύπου. Ενσωμάτωνε πολλές καινοτομίες. Ανελκυστήρες για γρήγορη πρόσβαση στα διάφορα καταστρώματα, χαμάμ, γυμναστήριο, πισίνα, ταχυδρομείο και υπέρμετρη πολυτέλεια. Ιδιαίτερα το σέρβις και το φαγητό που πρόσφερε στους επιβάτες της Α΄ θέσης ήταν πολύ πλουσιότερο και από τα αντίστοιχα των σύγχρονων ξενοδοχείων 5 αστέρων. Ουσιαστικά ήταν δύο πλοία, το ένα εντός του άλλου και αβίαστα χαρακτηρίστηκε αβύθιστο. Πίστευαν, όλοι ήταν βέβαιοι ότι τίποτα δεν μπορεί να το βυθίσει.
Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ ξεκίνησε το παρθενικό του ταξίδι την Τετάρτη 10 Απριλίου 1912 από το λιμάνι του Σαουθάμπτον της Αγγλίας με 922 επιβάτες και επιβιβάστηκαν σ’ αυτό και άλλοι στο Σερμπρούκ και το Κουινστάουν. Μάλιστα, στο λιμάνι του Σαουθάμπτον ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ παραλίγο να προκαλέσει ατύχημα, όταν το κύμα που προκάλεσε το τεράστιο εκτόπισμά του έσπασε τους κάβους του αγκυροβολημένου πλοίου SS CITY OF NEW YORK και παραλίγο να συγκρουστεί μαζί του! Το πλοίο ευτυχώς τέθηκε γρήγορα υπό έλεγχο και ρυμουλκήθηκε.
Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ διέσχισε με ασφάλεια τη Μάγχη και πλησίασε στο γαλλικό λιμάνι Σερμπρούκ στη Γαλλία. Επειδή στο λιμάνι δεν υπήρχαν αποβάθρες για ένα πλοίο στο μέγεθος του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ, οι επιβάτες μεταφέρθηκαν προς και από το πλοίο με δύο άλλα μικρότερα πλοιάρια. Συνολικά επιβιβάστηκαν άλλοι 274 επιβάτες και αποβιβάστηκαν μόλις 24. Στη συνέχεια αναχώρησε για το Κουινστάουν, στην Ιρλανδία. Όπως και στο Σερμπρούκ, έτσι και στο Κουινστάουν οι αποβάθρες δεν ήταν αρκετά μεγάλες και οι επιβάτες επιβιβάστηκαν και αποβιβάστηκαν και εδώ με βοηθητικά πλοιάρια. Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ αναχώρησε από το λιμάνι του Κουινστάουν στη 13:30 στις 11 Απριλίου 1912. Η μοίρα του έκλεινε ήδη πονηρά το μάτι από την άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Ήταν 23:40 της 14ης Απριλίου 1912, όταν ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό Ωκεανό. Παρ’ όλες τις προσπάθειες που έγιναν απ’ όλα τα μέλη του πληρώματος, μόλις αντιλήφθηκαν το εμπόδιο, δεν κατάφεραν να αποφύγουν τη σύγκρουση, καθώς το πλοίο είχε αναπτύξει τη μέγιστη ταχύτητα, θέλοντας να φτάσει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Το παγόβουνο έσκισε το κύτος του πλοίου, καταστρέφοντας και τα 5 στεγανά μέρη, επιτρέποντας έτσι την εισροή υδάτων στο σκάφος.
Το αβύθιστο κρουαζιερόπλοιο βυθίστηκε τελικά δύο ώρες και σαράντα λεπτά αργότερα στις 02:20 της 15ης Απριλίου. Το κύτος κατά την βύθιση έσπασε σε 2 κομμάτια, αφού ενώ βυθιζόταν με την πλώρη προς τα κάτω και την πρύμνη προς τα πάνω, κόπηκε στην μέση λόγω του τεράστιου μεγέθους της πρύμνης. Η βύθισή του παρέσυρε στο θάνατο περίπου 1500 ανθρώπους με τους υπόλοιπους 700 να βρίσκονται στις σωσίβιες λέμβους και να παρακολουθούν άφωνοι το τραγικό τέλος.
Ανάμεσα στους επιβάτες του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ εκείνη τη μοιραία βραδιά του Απρίλη του 1912 ήταν και τέσσερις νεαροί Έλληνες που εγκατέλειψαν την Ελλάδα για τις Η.Π.Α. και το όνειρο μιας καλύτερης ζωής. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία, ήταν ο 30χρονος Παναγιώτης Λυμπερόπουλος. Ήταν ιδιοκτήτης ενός μικρού εργοστασίου στη Νέα Υόρκη και είχε επιστρέψει εκείνο το χρόνο στην Ελλάδα για τη βάπτιση του γιου του. Μαζί του αποφάσισαν να επιστρέψουν στις Η.Π.Α. και δύο άλλοι συντοπίτες του, οι αδελφοί Χρονόπουλοι. Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Απόστολος Χρονόπουλος, ήταν 26 ετών και ήταν εργάτης. Ο νεαρός άντρας επιβιβάστηκε στον ΤΙΤΑΝΙΚΟ από το Χερβούργο μαζί με τον 19χρονο αδελφό του Δημήτρη. Τα δύο αδέλφια ήταν επιβάτες της τρίτης θέσης και έτσι, οι σοροί τους δεν βρέθηκαν ποτέ. Ο τέταρτος Έλληνας επιβάτης του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ ήταν ο επίσης 19χρονος Βασίλειος Καταβέλης, ο οποίος ήλπιζε ότι θα καταφέρει να φτάσει στο Μιλγουόκι. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι τόσο ο Λυμπερόπουλος, όσο και ο Καταβέλης άλλαξαν τα εισιτήρια τους για να μπορέσουν να ταξιδέψουν μαζί με τα δύο αδέλφια. Στο ορεινό χωριό του Αγίου Σώστη στη Μεσσηνία, απ’ όπου και οι τέσσερις καταγόταν, υπάρχει σήμερα ένα μικρό μνημείο για τους τέσσερις άντρες-θύματα του Τιτανικού.
Η τελευταία από τους επιζώντες του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ η Μιλβίνα Ντιν πέθανε τον Ιούνιο του 2009, σε ηλικία 97 ετών. Ήταν μόλις εννιά εβδομάδων, όταν οι γονείς της πούλησαν την παμπ που διατηρούσαν στο Λονδίνο με το όνειρο να ανοίξουν καπνοπωλείο στην πόλη Γουιτσίτα του Τέξας.
Το ναυάγιο του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ θεωρείται ένα από τα τραγικότερα ναυάγια «εν καιρώ ειρήνης». Η περισυλλογή των διασωθέντων έγινε από το πλοίο ΚΑΡΠΑΘΙΑ, το οποίο έφτασε στο σημείο μιάμιση ώρα αργότερα. Από τους 2223 επιβάτες και πλήρωμα, οι 1517 έχασαν τη ζωή τους. Η τρίτη θέση υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες. Από τους 710 επιβάτες της τρίτης θέσης, μόνο 174 επέζησαν. Το 76% των μελών του πληρώματος χάθηκε.
Η καταστροφή του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ οδήγησε στην αλλαγή διάφορων νόμων της ναυτιλίας και κυρίως σε θέματα σωστικών μέσων των πλοίων. Το 1913 πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο η πρώτη Διεθνής Διάσκεψη για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα. Στη διάσκεψη καθορίστηκαν σημαντικοί κανόνες για την ασφάλεια των επιβατών, όπως το ότι κάθε πλοίο πρέπει να έχει στις σωσίβιες λέμβους του θέσεις για όλους τους επιβαίνοντες και το πλήρωμά του να πραγματοποιεί ασκήσεις ετοιμότητας εγκατάλειψης πλοίου σε κάθε ταξίδι.
Πολλές ερευνητικές αποστολές οργανώθηκαν για την ανεύρεση του ναυαγίου του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ, όμως συναντούσαν πάντα πολλές δυσκολίες, με κυριότερο το μεγάλο βάθος στο οποίο βρίσκεται το ναυάγιο στα 3.700 μέτρα και τη μεγάλη πίεση του νερού σ’ αυτό το βάθος. Το ναυάγιο του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ ανακαλύφθηκε τελικά από μια γαλλοαμερικανική ομάδα που ηγούνταν ο Ρόμπερτ Μπάλαρντ και ο Jean-Louis Michel στις 1 Σεπτεμβρίου 1985. Τον Μάρτιο του 2012 οι ερευνητές ολοκλήρωσαν ένα λεπτομερή χάρτη του ναυαγίου. Η ομάδα των χαρτογράφων εργάστηκε πάνω σε 130.000 φωτογραφίες που τράβηξαν από το 2010 δύο υποβρύχια ρομπότ και χρησιμοποιώντας κάμερες ηλιακής απεικόνισης δημιούργησαν την τελειότερη εικόνα του ναυαγίου που εκτείνεται σε 3 μίλια πλάτος και 5 μίλια μήκος.

Με αφορμή την συμπλήρωση 100 ετών από το τραγικό ναυάγιο του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ επιμνημόσυνη δέηση τελέστηκε πάνω στο κρουαζιερόπλοιο BALMORAL, το οποίο διέγραψε την ρότα του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ. Τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και ρίφθηκαν στεφάνια στην θάλασσα στην μνήμη των 1517 ατόμων που έχασαν την ζωή τους τα ξημερώματα της 15ης Απριλίου 1912. Μάλιστα, στο Μπέλφαστ, έξω από το δημαρχείο της πόλης έγιναν τα αποκαλυπτήρια μαρμάρινης πλάκας με τα ονόματα των νεκρών. Οι εκδηλώσεις στη μνήμη των θυμάτων ξεκίνησαν από το Χάλιφαξ, το λιμάνι του Καναδά, απ’ όπου πλοία απέπλευσαν αμέσως μετά το ναυάγιο για να πραγματοποιήσουν ένα μακάβριο καθήκον: εκείνο της περισυλλογής των σορών των θυμάτων. Πορεία πραγματοποιήθηκε από το Μουσείο του Ατλαντικού στην πόλη μέχρι το δημαρχείο, ενώ στο Λίτσφιλντ της κεντρικής Αγγλίας, περισσότερα από 1500 κεριά άναψαν το βράδυ του Σαββάτου 14 Απριλίου, κάτω από το άγαλμα του Έντουαρντ Σμιθ, του καπετάνιου του πλοίου. Με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων ο σκηνοθέτης Τζέιμς Κάμερον και η ομάδα του ετοίμασαν μια αναπαράσταση που δείχνει νέα ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τη βύθιση του πλοίου.
Το ναυάγιο αποτελεί από τις 16 Απριλίου 2012 μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και συμπεριλαμβάνεται στα προστατευόμενα μνημεία σύμφωνα με τη Σύμβαση Προστασίας της Υποθαλάσσιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του 2001.

Κοζάνη, Απρίλιος 2012

1 σχόλιο:

  1. -Δημοσιεύτηκε στο ΘΑΡΡΟΣ, 18/4/2012, αρ.φ.13949, σελ. 2 και στις ιστοσελίδες kozan.gr, kozanimedia.gr και kozani.net (17/4/2012).

    ΑπάντησηΔιαγραφή