Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015

ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΟΥ ΝΑΤΑ (ΝΑΤΑΛΙΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ–ΜΕΛΑ) ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΚΟΜΠΛΙΤΣΑ (ΚΡΟΚΟΣ)


της Ιωάννας Κύρου

«Κοζάνη, Δευτέρα 19 Ιουλίου 1904,
Νάτα μου,
Όπως βλέπεις, εφθάσαμεν εις Κοζάνην αισίως… Από το Χάνι εκάμαμεν 4 ώρας έως τον Αλιάκμονα, ώστε εφθάσαμεν εις τας όχθας του εις τας 8 π.μ. Εκεί εφάγαμεν και ανεπαύθημεν κατόπιν εις την σκιάν των πλατάνων ως το μεσημέρι…
Εις τας 12 ακριβώς διαβαίνομεν τον Αλιάκμονα. Εις τον πόρον έχει πλάτος 50μ. και νερό ως την κοιλιά των ζώων μας μόνον. Η ζέστη είναι αφόρητη. Τέλος φθάνομεν εις την θέσιν Γκόμπλιτσα, (το Γκομπλίτσι), κοντά εις το ομώνυμον χωριό. Εκεί αναμένομεν άνθρωπον ο οποίος θα μας ειπεί πως θα εισέλθωμεν εις Κοζάνην. Η θέσις απέχει 3/4 της ώρας από την Κοζάνην…
Εις την Γκόμπλιτσα, όπου επεριμέναμεν τον Κοζανίτην, έκαμα λουτρόν εις το εκεί ρυάκιον προς μεγάλην απελπισίαν του Πύρζα, ο οποίος απελπίσθη πλέον να με ιδη σκληραγωγημένον. Η Κοζάνη είναι αρκετά μεγάλη πόλις, 12 χιλιάδων κατοίκων περίπου …
«ΠΑΥΛΟΣ»

Παύλος Μελάς. Ο αριστοκράτης αξιωματικός που γεννήθηκε στη Μασσαλία, έγινε αντάρτης και θυσιάστηκε για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
Ο Παύλος Μελάς προερχόταν από αρχοντική και πλούσια οικογένεια. Καταγόταν από την ιστορική ηπειρώτικη οικογένεια των Μελάδων, οι ρίζες της οποίας φτάνουν ως την Κωνσταντινούπολη, πριν την Άλωση, ανάμεσα στις πιο ισχυρές στρατιωτικές και πολιτικές οικογένειες του Βυζαντίου. Πατέρας του ήταν Μιχαήλ Γ. Μελάς και μητέρα του η Ελένη, το γένος Βουτσινά, κόρη γνωστού Κεφαλλονίτη εμπόρου από την Οδησσό. Ήταν αξιωματικός πυροβολικού του Ελληνικού στρατού, πρωτεργάτης του Μακεδονικού απελευθερωτικού αγώνα και ένας από τους κορυφαίους Μακεδονομάχους. Αγάπησε και παντρεύτηκε αρχοντοπούλα με καταγωγή από το Βογατσικό Καστοριάς, μορφωμένη και μεγαλωμένη με υψηλά ιδανικά και όνειρα να δει την τουρκοκρατούμενη Μακεδονία , ελεύθερη και ελληνική. Πατέρας της ο Στέφανος Δραγούμης, μετέπειτα πρωθυπουργός (1910) και αδέρφια της ο Ίωνας και ο Φίλιππος Δραγούμης . Την ευτυχία τους ήρθαν να συμπληρώσουν τα δύο τους παιδιά, ο Μίκης και η Ζέζα.
Η ζωή στάθηκε γενναιόδωρη στον Παύλο Μελά, είχε νιάτα και ομορφιά, όνομα γνωστό, περιουσία, καλή οικογένεια, γνωριμίες, έκανε καριέρα σαν αξιωματικός, είχε κοινωνική αναγνώριση και το μέλλον του προμηνύονταν ρόδινο. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν γέμιζε την ψυχή του, η καρδιά του ήταν στην Μακεδονία. Οι κάτοικοι της υπέφεραν από τους βούλγαρους κομιτατζήδες που εκμεταλλευόταν την αδυναμία της Υψηλής Πύλης να ελέγχει τις περιοχές που είχε κατακτήσει και αναλάμβαναν δράσεις. Απαγόρευαν την ομιλία της Ελληνικής γλώσσας και χρησιμοποιούσαν βία για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Ίδρυαν βουλγαρικά σχολεία τα λεγόμενα «εξαρχικά» και εκκλησίες κάτω από την βουλγαρική εξαρχία.
Στην ελεύθερη Ελλάδα ιδρύεται το 1900 το Μακεδονικόν Κομιτάτον με σκοπό την ενίσχυση του αγώνα στην Μακεδονία. Ο Παύλος Μελάς αναλαμβάνει δράση. Ταξίδεψε στην Μακεδονία κρυφά, τρείς φορές μεταμφιεσμένος σε ζωέμπορο. Χρησιμοποιούσε ψευδώνυμα γιατί δεν έπρεπε να γίνει γνωστή η ταυτότητα του και το στρατιωτικό του αξίωμα, επειδή αυτό θα δημιουργούσε διπλωματική κρίση με την οθωμανική πλευρά. Το γράμμα που αναφέρεται στην Γκόμπλιτσα, παλαιά ονομασία του Κρόκου, γράφτηκε τον Ιούλιο του 1904 όταν ο Παύλος Μελάς εισέρχεται για δεύτερη φορά στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία ως ζωέμπορος με το όνομα «Πέτρος Δέδες». Είχαν πάει πριν στην Αθήνα να του ζητήσουν βοήθεια ο Παύλος Κύρου από το Ζέλοβο της Φλώρινας και ο καπετάν Κώττας από τη Ρούλια, που από το 1897 με τοπικές δυνάμεις αγωνίζονταν στην Δυτική Μακεδονία και σ’ αυτό τους το κάλεσμα δεν μπορούσε να πει όχι. Έτσι στις 9 Ιουλίου 1904 παίρνει εικοσαήμερη άδεια από το διοικητή του και μεταμφιεσμένος σε χωρικό, αναχωρεί μυστικά τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας για την καινούρια του αποστολή, που έχει αποφασίσει μόνος του.
Το μέρος Γκομπλίτσι που αναφέρει είναι έξω από το χωριό, χύνονται πηγές και σχηματίζουν ένα ρέμα και είναι γεμάτο πλατάνια και λεύκες. Στην περιοχή υπήρξε και ένα πετρόκτιστο γεφύρι αρκετά μεγάλο που πιθανόν θα χρησίμευσε για να κρυφτούν οι δύο άντρες. Το γεφύρι αυτό υπήρξε μέχρι τα κοντινά μας χρόνια και δυστυχώς μπαζώθηκε για να γίνει δρόμος με άσφαλτο. Παρόμοιας τεχνοτροπίας και κατασκευής, μικρότερο σε μέγεθος, φτιαγμένο από τους ίδιους μαστόρους διασώθηκε στα χρόνια μας και βρίσκεται στην περιοχή του Αρτζή.
Η τρίτη επίσκεψη του Παύλου Μελά στην Μακεδονία με το ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας, χρησιμοποίησε τα ονόματα των παιδιών του, ήταν και η τελευταία. Σκοτώθηκε στην Στάτιστα της Καστοριάς στις 13 Οκτωβρίου του 1904.Ο θάνατος του συγκλόνισε την κοινή γνώμη της εποχής. Το γεγονός ότι στη Μακεδονία χάθηκε ο γόνος δύο γνωστών μεγαλοαστικών οικογενειών της Αθήνας, ήταν αρκετό για να συγκλονίσει την κοινωνία του 1904. Υπό την πίεση των γεγονότων η ελληνική κυβέρνηση ωθήθηκε να συμμετάσχει πιο ενεργά στον μακεδονικό αγώνα ενώ αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των εθελοντών. Έτσι ο Παύλος Μελάς κατόρθωσε με τον πρόωρο χαμό του να βοηθήσει την Μακεδονία να ελευθερωθεί. Έγινε ο ήρωας του λαού που τον έκλαψε και τον θρήνησε μαζί με την αγαπημένη του Ναταλία , την Παύλαινα:
Ποιός είν’ άξιος κι άγλήγορος, άξιος και παλληκάρι
να πάει να πει της Παύλαινας, της μικροπαντρεμένης,
να μη αλλάξει τη Λαμπρή, φλουριά να μη φορέσει.
Τον Παύλο τον σκοτώσανε, τον πρώτο καπετάνιο.
Μαύρα πουλιά τον τρώγανε, τ’ άσπρα τον τραγουδούνε.
(Δημοτικό)
Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ναταλία Δραγούμη Μελά συνέχισε το έργο του άντρα της με όπλο την πένα της. Αρθρογραφούσε σε ξένα περιοδικά και εφημερίδες και διέλυε τα ψεύδη που διέσπειρε η βουλγάρικη προπαγάνδα για να επηρεάσει την διεθνή κοινή γνώμη. Συγκέντρωνε χρήματα για τον μακεδονικό αγώνα και μετέτρεψε το σπίτι της σε χώρο συγκέντρωσης φίλων της Μακεδονίας.
Η τελευταία της επιθυμία ήταν να ταφεί δίπλα στον αγαπημένο της Παύλο στα ελευθέρα χώματα της Μακεδονίας που είχαν και οι δυο αγαπήσει. Θάφτηκε στο βυζαντινό εκκλησάκι των ταξιαρχών στην Καστοριά. Έτσι τους δυο συζύγους που τόσο πρόωρα μα δοξασμένα χώρισε στη ζωή η αγάπη τους για την Μακεδονία και η λαχτάρα για την λευτεριά τους ενώνει τώρα η ελεύθερη Μακεδονική γη στην αιώνια ανάπαυση τους.


ΠΗΓΕΣ:
1.Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΣΣΑ ΣΤΟ ΘΡΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.
της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.
2. ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ της Ναταλίας Μελά, βιογραφία από διηγήσεις, αναμνήσεις, γράμματα δικά του και των άλλων.
εκδ. ΔΩΔΩΝΗ
3. Wikipedia : Παύλος Μελάς , Ναταλία Δραγούμη Μελά.           


http://kozanimedia.gr/?p=237530#.Vf1QLX1fvmt

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου