Σύνταξη και επιμέλεια άρθρου:
ΛΙΓΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΑΡΧΗ
Η ιστορία της σκλήρυνσης αρχίζει στα
1822 από ένα ημερολόγιο. Ο Άγγλος ευγενής Sir Augoust D’Este γράφει
στο ημερολόγιό του ότι παρακολούθησε μια κηδεία, έκλαψε και μετά τα μάτια του
ήταν τόσο θαμπά που δεν μπορούσε να διαβάσει ή να γράψει.
Αργότερα παρουσιάστηκαν κι άλλα προβλήματα όπως μούδιασμα, δυσκολία στο
περπάτημα, σπασμοί και κατάθλιψη. Πέθανε ψάχνοντας μάταια να βρει θεραπεία για
την ασθένειά του.
Στα 1883 ο Σκωτσέζος παθολόγος
Sir Robert Carswel ζωγράφισε μια υδατογραφία που απεικόνιζε μια πολύ
παράξενη σπονδυλική στήλη όπως την είχε δει ό ίδιος σε μια νεκροψία. Στο νωτιαίο
μυελό υπήρχαν διασκορπισμένες κηλίδες αποχρωματισμένου και σκληρυντικού ιστού.
Την ίδια εποχή στη Γαλλία ο γιατρός
Jean Cruvelhier δημοσίευσε μια εικόνα με βλάβες στη σπονδυλική στήλη και τον
εγκέφαλο 4 ασθενών. Ο ίδιος ονόμασε τις βλάβες sclerosis από την ελληνική λέξη.
Την επόμενη χρονιά δημοσιεύτηκε το
πρώτο βιβλίο για τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ
Στη ΣκΠ παρουσιάζεται καταστροφή στη
μυελίνη που περιβάλλει τους νευράξονες. Είναι
νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, το οποίο αποτελείται από τον εγκέφαλο
και το νωτιαίο μυελό και ιατρικά λέγεται διάχυτη εγκεφαλομυελίτιδα. Είναι
αυτοάνοση νόσος. Δηλαδή για λόγους που η ιατρική δεν έχει καταφέρει ακόμα να
δώσει σαφή απάντηση, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να διακρίνει τα δικά
του κύτταρα από τα ξένα και άρα επιτίθεται και καταστρέφει τους ιστούς του. Η
αιτία λοιπόν παραμένει άγνωστη. Οι τελευταίες μελέτες συγκλίνουν στο ότι
οφείλεται σε ιό.
Στο ΚΝΣ συμβαίνουν περίπου τα εξής:
Αυτό που καταστρέφεται είναι η
μυελίνη, το προστατευτικό λιπαρό περίβλημα των νευρικών ινών. Όταν συμβεί αυτό
(είναι φλεγμονή), δημιουργείται πρόβλημα στην μετάδοση των μηνυμάτων, γιατί
χωρίς μυελίνη δεν μπορούν να μεταδοθούν σωστά τα ηλεκτρικά σήματα από τον
εγκέφαλο προς το σώμα. Μόλις υποχωρήσει η φλεγμονή , η κατεστραμμένη μυελίνη
ενδέχεται να αποκατασταθεί, όμως σε παρατεταμένη απομυελίνωση μπορεί και να
καταστραφούν εντελώς οι νευρώνες (βασικό νευρικό κύτταρο που παράγει νευρικές
ώσεις και μεταδίδει πληροφορίες σε όλο το ΚΝΣ). Οι κατεστραμμένοι νευρώνες
και νευροάξονες (που συνιστούν τα νεύρα) αντικαθίστανται από ουλώδη ιστό
που όμως είναι άχρηστος για οποιαδήποτε νευρολογική λειτουργία.
Εκατομμύρια νευρικών ινών μπορούν να
προσβληθούν και όταν σταματήσει η επίθεση αυτή, έχουν δημιουργηθεί ουλές στις
νευρικές ίνες που είναι γνωστές ως πλάκες
ή σκλήρυνση. Καθώς εκδηλώνονται τυχαία σε πολλά σημεία σε όλο το νευρικό
σύστημα η νόσος αποκαλείται Πολλαπλή Σκλήρυνση (Multiple Sclerosis).
Είναι χρόνια πάθηση.
Όσοι ασχολούνται με τη σκλήρυνση ή
είναι ασθενείς πιθανόν να έχουν ακούσει να γίνεται λόγος για τους
νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ενώσεις που
χρησιμοποιούνται από τα νευρικά κύτταρα για την μετάδοση πληροφορίας.
Απελευθερώνονται από ένα κύτταρο στο χώρο μεταξύ αυτού και του επόμενου. Αυτό
το δεύτερο έχει υποδοχείς που μπορούν να προσλάβουν αυτές τις χημικές ουσίες. Ο
κάθε νευροδιαβιβαστής έχει το δικό του υποδοχέα. Είναι σαν το κλειδί με την
κλειδαριά. Ο νευροδιαβιβαστής-κλειδί θα ταιριάξει μόνο με τον
υποδοχέα-κλειδαριά. Όταν αυτή η ισορροπία είναι φυσιολογική οι λειτουργίες του
εγκεφάλου είναι κανονικές. Όταν όμως η ισορροπία χαθεί, ο εγκέφαλος δεν
λειτουργεί φυσιολογικά και εμφανίζεται η κατάθλιψη και η κόπωση. Η ντοπαμίνη
(ορμόνη της δράσης) είναι ένας νευροδιαβιβαστής, η σεροτονίνη (ορμόνη του
άγχους) ένας άλλος. Τη σεροτονίνη τη βρίσκουμε στη σοκολάτα και στη μπανάνα.
Είναι νόσος προσωπική. Έχει πολλά
συμπτώματα που ποικίλλουν από άτομο σε άτομο σε ένταση και συχνότητα, επίσης
έχει εξάρσεις και υφέσεις. Ο κάθε ασθενής έχει τη δική του σκλήρυνση. Πολλές
πτυχές της παραμένουν άγνωστες και δεν υφίστανται γνωστά μέτρα για την
πρόληψη και αποφυγή της. Οι θεραπεία αποσκοπεί στο να διατηρήσει τα πράγματα
στο επίπεδο που βρίσκονται και να αποφευχθεί η επιδείνωσή της.
ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
Η ίδια η νόσος δεν είναι θανατηφόρα.
Οι θάνατοι που σχετίζονται με αυτήν έχουν να κάνουν με επιπλοκές που
παρουσιάζονται σε άλλα συστήματα του οργανισμού και στα προχωρημένα στάδια της
νόσου, όπως στο αναπνευστικό (π.χ. ο ασθενής πεθαίνει από πνευμονικό οίδημα).
Δεν είναι ψυχική πάθηση, δεν είναι διανοητική ασθένεια, δεν είναι
μεταδοτική , δεν είναι κληρονομική.
ΜΟΡΦΕΣ
Υποτροπιάζουσα διαλείπουσα–RRMS (1):
Είναι η
συχνότερη μορφή και εμφανίζεται περίπου στο 85% των ασθενών. Τα άτομα
παρουσιάζουν νευρολογικές διαταραχές (υποτροπές) και μετά ακολουθεί περίοδος
ύφεσης. Μορφή της RRMS είναι η καλοήθης, όπου οι υποτροπές είναι σπάνιες. Τα
συμπτώματα των υποτροπών είναι ήπια και υποχωρούν χωρίς να αφήσουν βλάβες. Αν
υπάρχει εξέλιξη της νόσου ανάμεσα στις υποτροπές, τότε η νόσος χαρακτηρίζεται δευτεροπαθής
προϊούσα (2). Οι νέες θεραπείες όμως επιβραδύνουν την εξέλιξη και οι
ασθενείς μπορούν να ελπίζουν σ’ ένα καλύτερο μέλλον. Τέλος, η πρωτοπαθής
προϊούσα (3) εμφανίζεται στο 10% περίπου των ασθενών. Σε αυτήν παρατηρείται
σταθερά επιδεινούμενη νευρολογική λειτουργία χωρίς υποτροπές και υφέσεις.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Δεν υπάρχει τυπική ΣΚΠ και τα
συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιές περιοχές του ΚΝΣ έχουν επηρεαστεί.
Κάθε ασθενής εμφανίζει διαφορετική ομάδα συμπτωμάτων τα οποία μπορεί να
αλλάξουν από χρόνο σε χρόνο, σε σοβαρότητα και διάρκεια ακόμα και στο ίδιο
άτομο. Οι ασθενείς βιώνουν παραπάνω από ένα συμπτώματα και κανένα δεν έχει όλα
αυτά που παρουσιάζει κάποιο άλλο.
Μπορεί λοιπόν να παρουσιαστούν:
Οπτικές διαταραχές
Θαμπή όραση.
Οπτική νευρίτιδα.
Διπλή όραση.
Ακούσια, απότομη κίνηση του ματιού.
Σπάνια ολική απώλεια όρασης.
Προβλήματα ισορροπίας και
συντονισμού
Απώλεια ισορροπίας.
Τρόμος.
Ασταθές βάδισμα.
Ίλιγγος.
Αδεξιότητα των άκρων.
Απώλεια συντονισμού λόγω βλαβών στην
παρεγκεφαλίδα.
Σπαστικότητα
Εναλλαγή μυϊκού τόνου και μυϊκή
δυσκαμψία μπορεί να επηρεάσουν την κινητικότητα και τη βάδιση.
Σπασμοί, επώδυνες κράμπες τη νύχτα.
Αλλαγές στην αισθητικότητα
Μυρμηγκιάσματα.
Μουδιάσματα.
Αίσθημα καψίματος.
Πόνοι (μυϊκοί και στο πρόσωπο από
νευραλγία τριδύμου).
Διαταραχές στην ομιλία
Επιβράδυνση του λόγου.
Αδυναμία εξεύρεσης λέξεων.
Σκοντάπτουσα ομιλία, διστακτική
άρθρωση πολλές φορές χωρίς τονικότητα.
Αλλαγές στο ρυθμό του λόγου.
Δυσκολία στην κατάποση.
Κόπωση
Εξουθενωτική κόπωση δυσανάλογη προς
τη δραστηριότητα (σύμπτωμα για το οποίο παραπονείται περίπου το 70% των
ασθενών). Η κόπωση είναι σωματική και πνευματική.
Αδυναμία συγκέντρωσης.
Προβλήματα κύστης και εντέρου
Συχνή και επιτακτική ούρηση με
ατελές άδειασμα της ουροδόχου κύστεως.
Δυσκοιλιότητα.
Σεξουαλικές διαταραχές
Ανικανότητα.
Μειωμένη διέγερση.
Απώλεια αίσθησης.
Ευαισθησία στη ζέστη
Συνήθως τα συμπτώματα χειροτερεύουν
με τη ζέστη.
Συναισθηματικές διαταραχές
Απώλεια βραχυπρόθεσμης μνήμης.
Διάσπαση προσοχής, διαταραχή της
κρίσης, της σκέψης και του συναισθήματος.
Κατάθλιψη, απαξίωση και έλλειψη
αυτοεκτίμησης.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι
κοινά σε πολλές αρρώστιες γι’ αυτό η διάγνωση είναι δύσκολη και μπορεί να χαθεί
χρόνος μέχρι να γίνει.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Παρατηρείται περισσότερο στην
καυκάσια φυλή (βορειοευρωπαίοι), στα εύκρατα κλίματα και στις ανεπτυγμένες
χώρες. Λιγότερο στους Ισπανούς και Αφρικανούς, σπάνια στους Ασιάτες. Μεγάλα
ποσοστά έχει η βόρεια Ευρώπη (Σκωτία), ο Καναδάς, οι βόρειες πολιτείες της
Αμερικής και η Αυστραλία. Στην Ευρώπη η συχνότητά της αυξάνεται σταθερά από
νότο προς βορρά. Προσβάλλει περισσότερο τις γυναίκες από τους άντρες σε
αναλογία 2 προς 1 και εκδηλώνεται σε παραγωγικές ηλικίες (γύρω στα 40).
Σπανιότερα εκδηλώνεται σε πολύ νεαρές ηλικίες και σε ηλικιωμένους. Εάν
πράγματι είναι προσβολή από ιό (όπως εικάζεται) τότε μπορεί να έχουμε
προσβληθεί από τα πολύ νεανικά χρόνια μας, σχεδόν παιδικά χρόνια και να
εμφανιστεί στα 40, πράγμα που σημαίνει ότι για 20-25 χρόνια ο ιός επωάζεται
μέσα στο σώμα μας. Εμφανίζεται λιγότερο συχνά σε χώρες κοντά στον Ισημερινό,
προφανώς λόγω της έντονης ηλιοφάνειας.
Από το 13ο
Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας έχουμε τα εξής στοιχεία:
·
Ο αριθμός των ασθενών παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία
20 χρόνια, γεγονός που οφείλεται από τη μια στην έγκαιρη διάγνωση (μαγνητική
τομογραφία, ανοσολογικός έλεγχος) και από την άλλη στον πιο σύγχρονο τρόπο ζωής
που έχουμε σήμερα.
·
Η μελέτη έδειξε άμεση σχέση στρες και ΣΚΠ.
·
Πολύ μεγάλος αριθμός ασθενών παρουσιάστηκε την τριετία
1985-86-87 και ίσως σχετίζεται με ατυχήματα που προκάλεσαν μόλυνση στο
περιβάλλον, π.χ. έκρηξη αντιδραστήρα στο Τσερνομπίλ.
·
Παρουσιάζονται περισσότερες υποτροπές την άνοιξη και
το καλοκαίρι που ίσως οφείλονται στην αύξηση της θερμοκρασίας.
·
Θεωρείται καλύτερο προγνωστικό για τη νόσο τα πρώτα
συμπτώματα να είναι μυρμηγκιάσματα, μουδιάσματα και οπτικές διαταραχές.
·
Παρουσιάστηκε σχέση της νόσου με αλλεργικές
αντιδράσεις, π.χ. δερματίτιδες, λεύκη, βρογχικό άσθμα κ.λπ. Η σχέση της
ΣΚΠ με αυτές τις αντιδράσεις είναι τόσο έντονη που μερικοί μελετητές οδηγήθηκαν
στην υπόθεση ότι αποτελούν την αιτία της νόσου.
·
Υπάρχει σχέση της ΣΚΠ και της μετανάστευσης.
Παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έζησαν την πρώτη 15ετία της ζωής τους σε
χώρες όπως Γερμανία, Σκανδιναβία, Αμερική και γενικά χώρες όπου η νόσος υπάρχει
σε μεγάλη συχνότητα. Επίσης άτομα που μετανάστευσαν σε μικρή ηλικία από
χώρες με υψηλή συχνότητα σε χώρες με χαμηλή εμφάνιζαν τη συχνότητα της χώρας
προορισμού. Ενώ αν μετανάστευαν άνω των 15 ετών εμφάνιζαν συχνότητα ανάλογη με
τη χώρα από την οποία ξεκινούσαν. Αυτό είναι ενδεικτικό της δράσης κάποιου περιβαλλοντικού
παράγοντα.
·
Στους επιβαρυντικούς παράγοντες συγκαταλέγονται εκτός
από το στρες και οι ιώσεις, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και ορμονικοί
παράγοντες.
·
Ύποπτος θεωρείται ο ρόλος των εμβολίων για τη γρίπη
και για την ηπατίτιδα Β.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ-ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η διάγνωση γίνεται με μαγνητική
τομογραφία όπου φαίνεται η θέση και το μέγεθος των αλλοιώσεων.
Η θεραπεία γίνεται με φαρμακευτική
αγωγή που αντιμετωπίζει τις εξάρσεις, τα συμπτώματα και μπορεί να επιφέρει
τροποποίηση της νόσου. Οι ιντερφερόνες βοηθούν στη ρύθμιση του
ανοσοποιητικού και η ερυθροποιητίνη βελτιώνει όλα τα συμπτώματα. Έχει μεγάλη
σημασία ο ασθενής να ξεκινήσει γρήγορα θεραπεία, γιατί αν πάσχει από την
ταχέως εξελισσόμενη μορφή θα εμφανίσει γρήγορα βαριές αναπηρίες και ίσως
καταλήξει σε αναπηρική καρέκλα σε 5-10 χρόνια. Όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η
θεραπευτική αγωγή τόσο καλύτερα λοιπόν.
Θεραπεία μπορεί να γίνει επίσης και
μη φαρμακευτικά. Καθώς κρισιμότερη περίοδος για την συσσώρευση σοβαρής
αναπηρίας είναι τα 5 πρώτα χρόνια μετά τη διάγνωση, είναι δυνατό να
φροντίσει ο ασθενής να ανακουφιστεί με εναλλακτικές μεθόδους παράλληλα με την
φαρμακευτική αγωγή και μάλιστα με πολύ ικανοποιητικό τρόπο.
Η ΚΑΝΝΑΒΗ ΣΑΝ ΦΑΡΜΑΚΟ
«Ναι στη χρήση κάνναβης από ασθενείς»
και «Νόμιμη η κάνναβη για θεραπευτικούς σκοπούς», ήταν μερικοί τίτλοι
εφημερίδων που περιείχαν απόφαση της Βουλής των Λόρδων στη Μεγάλη Βρετανία στις
11/11/1998 να συστήσει νόμιμη τη χρήση της κάνναβης για την αντιμετώπιση
των μυϊκών σπασμών και πόνων που έχουν οι ασθενείς. Η έκθεση της Βουλής των
Λόρδων συνεχίζει λέγοντας ότι: «Πειστήκαμε για τις ευεργετικές της εφαρμογές».
Η έκθεση αναφέρεται σε 106 ασθενείς με βλάβες στη σπονδυλική στήλη
και σπασμούς , που αυτοθεραπεύονταν με κάνναβη για περισσότερο από 10 χρόνια
και επίσης σε άλλους 112 που περισσότεροι από το 90% δήλωναν ευεργετικά
αποτελέσματα στην σπαστικότητα και τις διαταραχές της ούρησης. Η Βρετανική
Εταιρία για την ΣΚΠ αναφέρει ότι η χρήση κάνναβης είναι πολύ διαδεδομένη σε
σκληρυντικούς ασθενείς με σπαστικότητα, ως εναλλακτική στη συμβατική θεραπεία.
Δέκα χρόνια πιο πριν, στις 6/9/1988
ο Αμερικανός δικαστής Francis Young αποφάσισε ότι «η κάνναβη είναι μια από τις
ασφαλέστερες θεραπευτικές δρώσες ουσίες που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος. Ο
καθένας πρέπει να δεχτεί ότι υπάρχει ασφάλεια στη χρήση της με ιατρική
επίβλεψη».
ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η φυσικοθεραπεία έρχεται να βοηθήσει
αποτελεσματικά στα κινητικά προβλήματα των σκληρυντικών ασθενών. Με τη γρήγορη
παρέμβαση του φυσικοθεραπευτή μπορεί να περιοριστεί η εξέλιξη των συμπτωμάτων,
να διατηρηθεί η φυσική κατάσταση του ασθενούς ως έχει ή και να βελτιωθεί.
Επίσης να καθυστερήσει ή και να ανασταλεί η ανάπτυξη δευτερευουσών επιπλοκών.
Φυσικοθεραπευτής και ασθενής θα πρέπει να συζητήσουν και να θέσουν μαζί
ρεαλιστικούς στόχους, βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους. Μπορεί να
επιτευχθεί:
·
Βελτίωση της ισορροπίας και των δυσκολιών βάδισης.
·
Μείωση μυϊκού σπασμού, πόνου και δυσκαμψίας.
·
Αύξηση της αντοχής.
·
Διατήρηση καλού μυϊκού τόνου.
·
Επανεκπαίδευση της βάδισης.
·
Αύξηση των επιπέδων ενέργειας και της διάθεσης.
·
Μείωση των προβλημάτων ουροδόχου κύστεως και εντέρων.
·
Μείωση του κινδύνου πτώσης.
·
Συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, όπως κολύμπι,
θεραπευτική ιππασία και γιόγκα.
Συνιστάται κάθε μορφή ήπιας άσκησης,
όπως π.χ. διατάσεις, ασκήσεις με αντίσταση (ανάλογη με την σπαστικότητα
που παρουσιάζει), ασκήσεις βάδισης-ισορροπίας, υδροθεραπεία, μάλαξη, αεροβικές
ασκήσεις και γενικά οτιδήποτε βοηθά τον ασθενή να αισθάνεται άνετα, να
διασκεδάζει , να χαλαρώνει και τον κάνει να νοιώθει ενταγμένος στο
κοινωνικό σύνολο, όπως ήταν πριν τη διάγνωση της νόσου.
Η φυσικοθεραπεία έχει σα στόχο την
προαγωγή και διατήρηση της φυσικής κατάστασης του ασθενούς. Έχει προστατευτικό
και επανορθωτικό χαρακτήρα και σκοπεύει να μειώσει τις ανικανότητες που φέρνει
η νόσος.
ΚΥΗΣΗ
Κάτι που δημιουργεί μεγάλα
προβλήματα στα ζευγάρια και κάνει πολλές γυναίκες ασθενείς να αισθάνονται
ιδιαίτερα άβολα, καθώς νοιώθουν υποχρεωμένες να παραιτηθούν από αυτό, είναι το
ζήτημα μιας εγκυμοσύνης. Η πεποίθηση ότι με την εγκυμοσύνη θα επιδεινωθεί η
νόσος είναι παλιά. Έτσι πίστευαν οι γιατροί εν έτει 1893. Από τότε έχει κυλήσει
πολύ νερό στο αυλάκι και πιο σύγχρονες μελέτες (1950) έδειξαν ότι αυτό δεν
ισχύει γιατί στην διάρκεια της κύησης σπάνια παρουσιάζονται υποτροπές. Αντίθετα
η εγκυμοσύνη έχει προστατευτικό ρόλο, γιατί αναπτύσσονται Th2-λεμφοκύτταρα από
το έμβρυο και δρουν ανοσοκατασταλτικά για τη νόσο. Επιπλέον απελευθερώνονται
κυττοκίνες, πρωτεΐνες και ορμόνες που συμβάλλουν τα μέγιστα στην
ανοσοκατασταλτική διαδικασία. Αυξημένη συχνότητα υποτροπών παρουσιάζεται το
πρώτο τρίμηνο μετά τον τοκετό. Αλλά στην διάρκεια της κύησης η
μητέρα είναι προστατευμένη (κλινική μελέτη -1994).
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ας δούμε τώρα ένα ζήτημα
ιδιαίτερα ακανθώδες, που κι αυτό έχει γίνει αντικείμενο σοβαρής μελέτης από
κάποιους ερευνητές. Το πώς πρέπει να διατρέφονται οι σκληρυντικοί ασθενείς
είναι κάτι για το οποίο η κλασική ιατρική δεν θέλει να ξέρει τίποτα. Οι
τελευταίες εξελίξεις γύρω από την έρευνα δεν αναφέρουν τίποτα που να αφορά στις
εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης ή έστω που να βρίσκεται σε κάποια
κατεύθυνση ανακάλυψης των αιτίων της νόσου σε σχέση με τη διατροφή.
Μια τεράστια αγορά ίσως ερχόταν
αντιμέτωπη με μια τρομακτική οικονομική κρίση αν κάποιες αλήθειες γίνονταν
γνωστές. Γιατί δεν χρηματοδοτείται επίσημα η παραμικρή έρευνα για το ρόλο της
διατροφής, τα διατροφικά συμπληρώματα και μια ολιστική προσέγγιση;
Έρευνες Αμερικανών γιατρών έχουν
δείξει ότι κλινήρεις ασθενείς έχουν σηκωθεί από το κρεβάτι μετά από χορήγηση
ιχθυελαίου και περπάτησαν πάλι και τώρα οι γιατροί σκέφτονται σοβαρά ότι
στα συστατικά των τροφίμων θα μπορούσε να βρίσκεται η αιτία πολλών αυτοάνοσων
νοσημάτων. Συστατικά όπως τα αμινοξέα και οι τοξίνες μπορούν να προκαλέσουν
νευρολογικές βλάβες. Τα πιο κοινά τοξικοδιεγερτικά είναι τα τεχνητά γλυκαντικά
ασπαρτάμη και γλουταμινικό νάτριο (MSG), αλλά υπάρχουν και κρυμμένα, όπως
υδροδιάλυμα αλευριού, βρώμης, πρωτεϊνών, εκχύλισμα ζύμης και εκχύλισμα σόγιας.
Ενδείκνυται μια διατροφή
αποτελούμενη από απλές και καθαρές τροφές. Κοτόπουλο, λιπαρά ψάρια
(σολομός, σαρδέλα, γαύρος), όσπρια, λαχανικά, φρούτα, τυριά και γαλακτοκομικά
με λίγα λιπαρά, ασπράδι αυγού, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς (άψητους και
ανάλατους). Συμπληρώματα, όπως κάψουλες ιχθυελαίου και βιταμίνης D. Σε δείγμα
187.563 γυναικών η μελέτη έδειξε ότι το 40% από αυτές είχαν χαμηλότερο ποσοστό εμφάνισης
της νόσου. Γενικά ο σκληρυντικός ασθενής χρειάζεται λιπαρά καλής ποιότητας.
Εκτός από το ιχθυέλαιο, άλλα ωφέλιμα λιπαρά είναι το ελαιόλαδο, το σησαμέλαιο
και το ταχίνι.
Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να
εξηγήσω λίγα πράγματα για τις εικοσανοειδείς ορμόνες και το ρόλο που παίζουν
στη καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Είναι ορμόνες που αναπτύσσονται από
κύτταρο σε κύτταρο (εκτός κυκλοφορίας αίματος δηλαδή), κάνουν εκπληκτικές
διεργασίες μέσα στο σώμα μας και καταστρέφονται σχεδόν στιγμιαία. Για αυτό το
λόγο ήταν δύσκολη αρχικά η ανακάλυψή τους και στη συνέχεια η μελέτη που τις
αφορούσε. Υπάρχουν καλές και κακές εικοσανοειδείς. Όλοι μας χρειαζόμαστε τις
καλές και οι σκληρυντικοί ασθενείς το ίδιο. Απαλύνουν την κατάθλιψη που
φέρνουν οι χρόνιες ασθένειες, αποφεύγεται η κόπωση και η μελαγχολία. Τα καλά
εικοσανοειδή διεγείρουν το αίσθημα αισιοδοξίας και κοινωνικοποίησης. Τα κακά
εικοσανοειδή προκαλούν μελαγχολία, νευρικότητα, ανησυχία. Είναι πολύ εύκολο να
παράγουμε τις καλές (όταν έχουμε ηρεμία και καλή διάθεση), αλλά και να τις
καταστρέψουμε και να αντικατασταθούν αμέσως από τις κακές (εκνευρισμοί,
στεναχώριες κ.λπ). Το ιχθυέλαιο αυξάνει σε πολύ μεγάλο ποσοστό την παραγωγή των
καλών ορμονών.
Αυξάνει τη ροή του αίματος, άρα
οξυγονώνεται καλύτερα ο εγκέφαλος, τονώνει τις πνευματικές λειτουργίες, μειώνει
τις φλεγμονές. Ο εγκέφαλος το χρειάζεται καθημερινά για να αποδώσει το μέγιστο
των δυνατοτήτων του, να δημιουργήσει νέες νευρικές συνδέσεις και να διατηρήσει
τις παλιές. Από το οξυγόνο του αίματος τα κύτταρα του εγκεφάλου αντλούν χημική
ενέργεια με τη μορφή της τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP). Χωρίς αυτήν δεν
μπορούν να γίνουν οι εργασίες δόμησης των κυττάρων.
Αν δεν έχουμε καλές εικοσανοειδείς
χαλάει η ισορροπία των νευροδιαβιβαστών και η κατάθλιψη και η βίαιη συμπεριφορά
είναι πολύ πιθανές. Για την ισορροπία όλων αυτών των πραγμάτων χρειάζεται
ιχθυέλαιο.
ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ ,ΟΣΟ ΚΑΛΟ ΗΤΑΝ ΤΟ
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΓΕΥΜΑ ΠΟΥ ΦΑΓΑΜΕ.
ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΑ, ΟΣΟ ΚΑΛΟ ΘΑ ΕΙΝΑΙ
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΓΕΥΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΦΑΜΕ.
Επειδή η σχέση πνεύμα-σώμα-διατροφή
πρέπει να βρίσκεται σε απόλυτη ισορροπία.
ΓΙΑΤΙ ΕΧΩ ΚΑΝΕΙ ΟΛΗ ΑΥΤΗ ΤΗ
ΜΕΛΕΤΗ;
Ένας πολύ οικείος μου
άνθρωπος είναι ασθενής. Η μορφή της ΣΚΠ από την οποία πάσχει είναι από τις πιο
ήπιες, αλλά αυτό δε μείωσε το σοκ την ημέρα της διάγνωσης. Η ασθένεια ξεκίνησε
με λίγα ήπια, αλλά χαρακτηριστικά συμπτώματα. Όπως μου διηγήθηκε:
«Τρία
χρόνια πριν ανακαλύψω ότι πάσχω από Σκλήρυνση κατά Πλάκας, ξύπνησα ένα πρωί και
συνειδητοποίησα πως δεν μπορούσα να δω από το ένα μάτι, παρά μόνο εξαιρετικά
θαμπά. Επίσης, την περίοδο εκείνη είχα μουδιάσματα στην αριστερή πλευρά του
σώματός μου, στο μάγουλο και στο χέρι. Δεν πήγα στο γιατρό και τα συμπτώματα
πέρασαν μετά από λίγες ημέρες. Τρία χρόνια μετά, ένα πρωί δεν είχα όραση από το
άλλο μάτι. Ο οφθαλμίατρος που με εξέτασε είπε ότι το οπτικό νεύρο ήταν εντάξει
και έπρεπε να γίνει μαγνητική για να διαπιστώσουν από που προέρχεται το
πρόβλημα. Και από κει, ξεκίνησαν όλα…»
Έζησα από κοντά τα
πράγματα από την πρώτη μέρα που διαγνώστηκε η πάθηση, πέντε χρόνια από σήμερα.
Ο γιατρός είδε τη μαγνητική και είπε όσο πιο απαλά μπορούσε: «Είναι το
πρώτο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας». Όπως μου είπε αργότερα ο
συγκεκριμένος άνθρωπος, ένοιωσε να φουντώνει μέσα του η αποφασιστικότητα:
«Θα
το αντιμετωπίσω. Δεν θα πέσω στο κρεβάτι. Όχι εγώ».
Μετά ήρθαν όλα αυτά
που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, με πρώτο το συναίσθημα του φόβου.
«Ενός
φόβου που ερχόταν τα βράδια με τη μορφή μιας τεράστιας δαγκάνας που απλωνόταν
προς το λαιμό μου…»
Δεν ήταν παράλογο. Τα
συναισθήματα κυριαρχούν στη χώρα των ασθενών και ο φόβος υπάρχει πίσω από κάθε
σκέψη, ιδιαίτερα όταν η αρρώστια έχει πτυχές που δεν έχουν ακόμα αποκαλυφθεί,
όπως στη σκλήρυνση που το αίτιό της παραμένει άγνωστο. Η πνευματική μας
αυτάρκεια και ευεξία (η ικανοποίηση από τον τρόπο που έχουμε οργανώσει τη ζωή
μας και την εργασία μας, η ικανοποιητική συμβίωση με το σύντροφό μας) βασίζεται
κυρίως στην ψευδαίσθηση ότι είμαστε απρόσβλητοι και όταν αυτό ανατραπεί με τον
ερχομό μιας χρόνιας αρρώστιας, τότε νοιώθουμε ότι μας χτύπησαν πισώπλατα, μας
την έφεραν, γινόμαστε αδύναμοι και ευάλωτοι. Ακόμα βαθιά οργή και θυμός είναι
πολύ συνηθισμένες αντιδράσεις. Αυτά ένοιωσε και ο φίλος μου, αφού απολύθηκε από
την εργασία του, γιατί κρίθηκε ως μη αποδοτικός.
«Και
η αδελφή μου ακόμα άργησε να μου τηλεφωνήσει, γιατί δεν ήξερε πώς να
χειριστεί την κατάσταση αυτή. Ένοιωσα απομονωμένος, άχρηστος και
πεταμένος στη γωνία. Η ζωή μου δεν ήταν πια όπως την ήξερα».
Κατάλαβα ότι ήταν η
στιγμή που χρειαζόταν στήριξη για να βάλει αυτά τα πράγματα σε τάξη, γιατί αυτή
η αρνητικότητα που έβλεπα να βγαίνει προς τα έξω δεν τον βοηθούσε καθόλου. Έτσι
καταστρώθηκε σχέδιο δράσης και αντεπίθεσης. Αρχίσαμε να διαβάζουμε για τη
σκλήρυνση, να μαθαίνουμε για τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα των θεραπειών,
να παίρνουμε ενημέρωση από την Ελληνική Εταιρία Σκλήρυνσης κατά Πλάκας, στην
οποία έγινε μέλος, να ασχολούμαστε με τα ζητήματα της διατροφής και τα οφέλη
της άσκησης και πάνω από όλα να προσπαθούμε να κατανοήσουμε την αξία ενός άλλου
παράγοντα που όπως αντιληφθήκαμε είναι σπουδαιότατος για την πορεία των χρόνιων
ασθενειών: του ψυχολογικού παράγοντα.
Η κλασσική ιατρική
έχει σαν αποστολή της να θεραπεύσει την αρρώστια, παραβλέποντας
σχεδόν εντελώς τον τρόπο που ο ίδιος ο ασθενής θα μπορούσε να αντιμετωπίζει
την αρρώστια του, καθώς και τα οφέλη αυτής της αντιμετώπισης. Ο ασθενής
χρειάζεται στήριξη για να δεχτεί με ψυχραιμία την καινούρια κατάσταση της
χρόνιας πάθησης. Αλλά κάποιος πρέπει να του εξηγήσει την απόλυτη σχέση του
νευρικού συστήματος με το ανοσοποιητικό, και πόσο σημαντικό είναι να
σκέφτεται θετικά.
Τώρα, 5 χρόνια μετά,
βρίσκεται στη θέση να έχει καταφέρει να διατηρήσει τη νόσο στο ίδιο επίπεδο και
να μην επιδεινωθεί, κάνοντας φυσικά τη θεραπεία που του έχει δώσει ο γιατρός
(και που είναι μια ένεση ιντερφερόνης την εβδομάδα την οποία μάλιστα την κάνει
μόνος του), να έχει εκπαιδεύσει ό ίδιος τους άλλους γύρω του να αντιμετωπίζουν
με απόλυτα φυσικό τρόπο αυτό που συνέβη σε αυτόν και να έχουν κατά νου ότι η
αρρώστια δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους
.Μπορεί να συμβεί σε όλους μας.
«Δε
νοιώθω πλέον απομονωμένος και άχρηστος και η καθημερινότητά μου είναι πολύ
ενδιαφέρουσα και καθόλου στενάχωρη. Κατά καιρούς έχω ασχοληθεί με διάφορα
πράγματα όπως με γυμναστήριο, με χορό, πήρα κάποια εκπαίδευση στους υπολογιστές
και έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα θέματα της υγείας και της βοήθειας προς
τους ασθενείς».
Η αλήθεια είναι πως η
σκλήρυνση είναι μια δύσκολη υπόθεση και κρατάει ακόμα κλειστά τα χαρτιά της. Ο
ασθενής της ιστορίας μας όμως είναι κι αυτός ζόρικος. Δεν την εχθρεύεται και
δεν την πολεμάει. Την αντιμετωπίζει και την χειρίζεται.
Οι ανατολίτες λένε ότι
το πουλί πετάει ευκολότερα όταν πετάει με τη φορά του ανέμου. Αν πάει κόντρα
στον άνεμο θα σπάσει τα φτερά του.
Είμαι πολύ χαρούμενη
που τον βλέπω να τα καταφέρνει με την κατάθλιψη, την κόπωση, τους πόνους της
νύχτας. Όταν εκδηλώνονται αυτά, απλώς… περιμένει να περάσουν. Και το
κάνει με δύναμη και υπομονή. Και θα εξακολουθήσει. Με όση δύναμη και όση
υπομονή κι αν χρειαστεί… γιατί αύριο είναι μια άλλη μέρα.
ΠΗΓΕΣ:
·
Barry Sears: Διατροφική Ζώνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου