Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2012

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΥΛΩΝ


 Πελασγοί: Tο κοινό όνομα όλων των προϊστορικών και προκατακλυσμιαίων ελληνικών φύλων. Σύγχρονοι ιστορικοί, αρχαιολόγοι και γλωσσολόγοι έχουν προσπαθήσει να συνδέσουν τους «Πελασγούς», έναν όρο με μάλλον ασαφές περιεχόμενο, με διάφορους υλικούς πολιτισμούς, γλωσσολογικές ομάδες κ.λπ., αλλά πρόκειται περί άλυτου «προβλήματος». Οι συνεχείς επεξεργασίες των ελληνικών παραδόσεων και μύθων καθιστούν δύσκολο το διαχωρισμό σαφών «αναμνήσεων ιστορικών γεγονότων» και μυθοπλασίας όσον αφορά τις πληροφορίες που δίνουν οι αρχαίοι συγγραφείς για τους Πελασγούς. Περιοχές όπως η Θεσσαλία και η Αττική θεωρούνταν παραδοσιακά ως περιοχές στις οποίες κατοικούσαν Πελασγοί. Γενάρχης των Πελασγών αναφέρεται ο Πελασγός. Με τ’ όνομά του συνδέθηκαν πολυάριθμοι θρύλοι και παραδόσεις.

Αχαιοί: Ελληνικό φύλο πού ήλθε από την Ήπειρο. Το όνομα προέρχεται απ’ τον Αχαιό γιο του Ξούθου, εγγονό του Έλληνα και δισέγγονο του Δευκαλίωνος. Στην εκστρατεία κατά της Τροίας περί το 1200 π.Χ. κατά την συμβατική ιστορία έλαβαν μέρος 44 ηγεμόνες, από την Ήπειρο και Θεσσαλία μέχρι την Κρήτη, αυτόνομοι μεν, αλλά στα μάτια των ξένων φάνταζαν ως ένα έθνος, όπως άλλωστε ήταν αφού ίσχυε το όμαιμο, το ομόγλωσσο το ομόθρησκο και κυρίως η κοινή συνείδηση. Τους απέδιδαν διάφορα ονόματα, όπως Αργείοι, Δαναοί, Αχαιοί με κυρίαρχο το Αχαιοί.

Ίωνες: Ελληνικό φύλο πού ήλθε κι αυτό από την Ήπειρο και τα παράκτια νησιά του Ιονίου. Το όνομα έλκει την καταγωγή του από τον Ίωνα, αδελφό του Αχαιού, γιό του Ξούθου, εγγονό του Έλληνα και δισέγγονο του Δευκαλίωνος. Εγκαταστάθηκαν περί το 1900 π.Χ. κατά την συμβατική πάντα ιστορία στην Αττική. Ήλθαν σε επαφή με τους ανατολικούς λαούς και γι’ αυτό τον λόγο οι τελευταίοι αποκαλούσαν όλους τους Έλληνες Ίωνες (Γιουνάν), πράγμα που εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα και μάλιστα και η ίδια η Ελλάδα αποκαλείται Γιουνανιστάν. Οι Ίωνες κατά την εποχή του Χαλκού ήταν εξαπλωμένοι μεταξύ της Εύβοιας, της Αττικής και της βορειοανατολικής Πελοποννήσου. Το 1100 π.Χ. περίπου κατά την αρχή της γεωμετρικής περιόδου, που σηματοδοτήθηκε από την κάθοδο των Δωριέων, οι ανακατατάξεις στο εσωτερικό της Ελληνικής χερσονήσου τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν μεγάλο μέρος της περιοχής στην οποία ζούσαν. Οι μετακινήσεις αυτές των αρχαίων ελληνικών φύλων ονομάζονται Α΄ Ελληνικός αποικισμός. Οι Ίωνες λοιπόν μετακινήθηκαν προς τα ανατολικά δημιουργώντας αποικίες στα νησιά του Αιγαίου (Χίος, Σάμος κ.α.), καθώς και στην κεντρική Μικρά Ασία, στην περιοχή γνωστή ως Ιωνία. Το μεγαλύτερο μέρος των νησιών του Αιγαίου, με εξαίρεση τη Λέσβο, την Τένεδο και τη Ρόδο αποικήθηκε από τους Ίωνες, ενώ οι σημαντικότερες αποικίες στην Ιωνία ήταν η Μίλητος και η Έφεσος.
Η δημιουργία αποικιών στη Μικρά Ασία ήταν μια προοπτική που χρόνια απασχολούσε τα αρχαία ελληνικά φύλα και κυρίως τους Αχαιούς, δεδομένου ότι ήταν πολύ πιο εύπορα από την ορεινή και σχετικά άγονη ελληνική χερσόνησο. Οι Ίωνες μιλούσαν την ιωνική διάλεκτο. Η διάλεκτος αυτή αποτελεί τη γλώσσα της επικής ποίησης, καθώς το ομηρικό ιδίωμα έχει ως βάση του την ιωνική εμπλουτισμένη με στοιχεία από την αιολική και την αρκαδοκυπριακή. Οι λυρικοί ποιητές, όπως ο Τυρταίος, ο Αρχίλοχος και άλλοι, χρησιμοποιούσαν την ιωνική διάλεκτο για τις ελεγείες τους. Επίσης ιστορικοί, όπως ο Ηρόδοτος έγραφαν στην ιωνική. Χαρακτηριστικά τα α και ε μακρά γράφονται η και η εξάλειψη του συμφώνου F (δίγαμμα). Επίσης ο σχηματισμός των απαρεμφάτων σε -ναι είναι ιωνικό στοιχείο. Κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. η Μίλητος και η Έφεσος έγιναν κέντρα όσον αφορά τη σκέψη πάνω στο φυσικό κόσμο. Με βάση αυτή τη σκέψη δημιουργούνταν υποθέσεις που εξηγούσαν τα φυσικά φαινόμενα, χωρίς να αποδίδεται το αίτιό τους στο θείο, όπως γινόταν μέχρι τότε. Οι υποθέσεις αυτές διαχέονταν από την έρευνα και από προσωπικές εμπειρίες. Οι εκπρόσωποι αυτού του κινήματος λέγονταν «Φυσικοί» ή «Φυσιολόγοι». Κύριος εκπρόσωπος ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο οποίος ήταν κι ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Και ο λεγόμενος «σκοτεινός» φιλόσοφος Ηράκλειτος από την Έφεσο.

Αιολείς: Ήλθαν από την Θεσσαλία περί το 1900 π.Χ., εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο και συγχωνεύτηκαν με τους Αχαιούς. Το όνομα ανατρέχει φυσικά στον Αίολο τον γιο του Έλληνα και εγγονό του Δευκαλίωνος. Γιος του Αιόλου ήταν ο Αθάμας, ο οποίος με την Νεφέλη έκανε τον Φρίξο και την Έλλη, από την οποία πήρε το όνομά του ο Ελλήσποντος.

Γραικοί: Από τον Γραικό που όπως και ο Έλλην, γενεαλογείται απ’ τον Δευκαλίωνα ή κατ’ άλλους θεωρείται αδελφός του Λατίνου. Το όνομα ετυμολογείται από το γηραιός και γραία κι αυτό από την Γαία και επομένως αντιλαμβάνεται κανείς το παμπάλαιο αφ’ ενός του ονόματος αφ’ ετέρου δε το γηγενές αυτού. Επικράτησε κατά τους μέσους χρόνους (ανασυρθέν φυσικά από το βαθύτατο παρελθόν) ως εθνική ονομασία των Ελλήνων ιδίως στην ύπαιθρο, διότι το Έλληνες σήμαινε πλέον ειδωλολάτρες. Διά των Λατίνων που το παρέλαβαν από την γειτονική Ήπειρο διαδόθηκε στην Δύση (παρεφθάρη φυσικά όπως άλλωστε και η Ελληνική γλώσσα πού κατακρεουργημένη κατέληξε στις διαφόρους διαλέκτους) και έχουμε το γνωστό Graeci και τα σημερινά ακατανόητα Greece, Grece και τα λοιπά παρόμοια. Μετά μάλιστα την δημιουργία νέας αυτοκρατορίας απ’ τους Δυτικούς με φορέα του αξιώματος τον Κάρολο το 800 μ.Χ., που ήταν το αποκορύφωμα της διάστασης μεταξύ της παπικής εξουσίας και της πολιτικής εξουσίας της Κωνσταντινουπόλεως, έγινε κατασυκοφάντησις των Ελλήνων, ώστε το όνομα Γραικός να σημαίνει αίρεση και κατά τους χρόνους της Φραγκοκρατίας ενισχύθηκε εντονότατα ο μισελληνισμός. Γνωστή είναι η φράση του «πρωθυπουργού» του Κ. Παλαιολόγου Λουκά Νοταρά «κρειττότερον ιδείν εν μέσει Πόλει φακιόλιον Τούρκου ή ρωμαϊκήν καλύπτραν». Να σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι ο Κάρολος ζήτησε σε γάμο την 1η γυναίκα αυτοκράτειρα την Ειρήνη την Αθηναία. Μετά την πτώση της Πόλης, εκτός από το ρεύμα λογίων πού συνέρρευσε στην Δύση και προκάλεσε την Αναγέννηση, υπήρξαν και πολλοί δυστυχείς πρόσφυγες, πολλοί από τους οποίους παρανομούσαν για να καταφέρουν να επιβιώσουν και αυτό συνέτεινε ώστε το «Γραικός» να σημαίνει και «απατεών».

Δαναοί: Ελληνικό φύλο, πού προερχόμενο από την Ήπειρο, εγκαταστάθηκε κυρίως στην Πελοπόννησο περί το 2000 π.Χ. Timeo Danaos et dona ferentes (= φοβούμαι τους Δαναούς και δώρα φέροντας). Η φράση αυτή ανήκει στον Γαλάτη Βιργίλιο και ασφαλώς εκφράζει τον φθόνο κατά των Ελλήνων, αλλά και την προσπάθεια υποτίμησης του Ελληνικού Πνεύματος, που ήταν κυρίαρχο ακόμα και κατά την Ρωμαϊκή στρατιωτική κυριαρχία. Άλλωστε κατά τον Οράτιο «η Ελλάς ηττηθείσα τον τραχύν νικητήν ενίκησε και τας τέχνας εισήγαγε εις το αγροίκον Λάτιον».

Σελλοί: Κατά τον Αριστοτέλη πανάρχαιοι κάτοικοι της κεντρικής Ηπείρου πού καλούνταν τότε μεν Γραικοί, τώρα δε Έλληνες. Απ’ το όνομα αυτό κατά μία εκδοχή και το Έλληνες.

Έλληνες: Το ελληνικό φύλο του Αχιλλέα που κατοικούσε την Φθία. Εκαλούντο και Μυρμιδόνες. Ήλθε από την Ήπειρο και επεκτάθηκε σε ευρύτερη περιοχή. Το όνομα προέρχεται από τον Έλληνα, γιο του Δευκαλίωνος που γεννήθηκε με «σπέρμα Διός». Τον 8ο π.Χ. αιώνα όλα τα ελληνικά φύλα πήραν αυτό το όνομα. Στα πρώτα χρόνια της επικράτησης του Χριστιανισμού το όνομα Έλλην κατέληξε να σημαίνει ειδωλολάτρης. Απ’ τον 9ο αιώνα όμως με τον Φώτιο καθηγητή και μετέπειτα Πατριάρχη, που το σπίτι του είχε μετατραπεί σε κέντρο φιλολογικών συναναστροφών, που επανιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινουπόλεως και συνεστήθη πλήθος άλλων ιδιωτικών ανωτάτων σχολών έχουμε επανεμφάνιση του ονόματος «Έλλην». Τον 11ο αιώνα έχουμε νέα ενίσχυση του ονόματος με τον Μιχαήλ Ψελλό και την Άννα Κομνηνή. Ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρις αυτοκράτωρ Νίκαιας έλεγε: «Πάσαν τοίνυν φιλοσοφίαν και γνώσις Ελλήνων εύρεμα... Συ δε ώ Ιταλέ τίνος ένεκεν εγκαυχά;» Ο Γεώργιος Γεμιστός τόνιζε στον Μανουήλ Παλαιολόγο, ότι οι άνθρωποι, των οποίων ηγείται είναι «Έλληνες» το γένος ως ή τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί. Κατά την Τουρκοκρατία έχομε συνύπαρξη των ονομάτων Γραικός, Έλλην, αλλά και Ρωμηός.

Ρωμηοί: Πολιτικό και όχι εθνικό όνομα πού χρησιμοποιούνταν στην ανατολική-Ελληνική αυτοκρατορία μαζί με τους όρους «Ρωμαίος», «Ρωμανία» κ.λπ. Άλλωστε η Κωνσταντινούπολη είχε ονομασθεί «Νέα Ρώμη». Ρωμηούς αποκαλούσαν κυρίως οι Τουρκοι τους Έλληνες Χριστιανούς.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου