ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ

Τρεις στυγερές πολιτικές δολοφονίες, που διαπράχθηκαν στη χώρα μας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, συντάραξαν όχι μόνο την ελληνική αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη, πολύ περισσότερο που τα δύο από τα θύματα ήταν γνωστές κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες και το τρίτο ένας διαπρεπής Αμερικανός δημοσιογράφος.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ Γ. ΖΕΒΓΟΥ

Η δολοφονία του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ, Γιάννη Ζέβγου, έγινε στις 20 Μαρτίου 1947, σε μία περίοδο που είχε αρχίσει η κορύφωση των πολιτικών παθών τα οποία οδήγησαν στον αδελφοκτόνο αλληλοσπαραγμό που τόσο ακριβά πλήρωσε η Ελλάδα.

Ο Γ. Ζέβγος, αναπληρωματικό μέλος του Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., από τους ηγέτες του Ε.Α.Μ., υπουργός Γεωργίας στην πρώτη μετά την απελευθέρωση κυβέρνηση ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, βρισκόταν από τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου στη Θεσσαλονίκη, επικεφαλής αντιπροσωπείας του Ε.Α.Μ., για να παρακολουθήσει το έργο διεθνούς Επιτροπής του Ο.Η.Ε., που, εγκαταστημένη εκείνη την περίοδο στη συμπρωτεύουσα, διερευνούσε την κατάσταση στην ελληνική ύπαιθρο, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί, μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας.

Το μεσημέρι της Πέμπτης, 20 Μαρτίου 1947, ο Γ. Ζέβγος βγήκε από το εστιατόριο Ελβετικόν, όπου γευμάτιζε κάθε μέρα και περπατούσε στο πεζοδρόμιο, κατευθυνόμενος προς το ξενοδοχείο ΑΣΤΟΡΙΑ, στο οποίο διέμενε. Εκεί, παραφύλαγε ο δολοφόνος Χρήστος Βλάχος, κρεοπώλης από τις Σέρρες, πλαισιωμένος από δύο άλλα άτομα. Ο δράστης πυροβόλησε από πολύ κοντά, τρεις φορές το ηγετικό στέλεχος του Κ.Κ.Ε. και καθώς αυτός έπεσε θανάσιμα πληγωμένος, τον πυροβόλησε ξανά, για τέταρτη φορά και στη συνέχεια τράπηκε σε φυγή, για να συλληφθεί μετά από λίγη ώρα, από πολίτες, που τον καταδίωξαν.

Η είδηση της δολοφονίας του Ζέβγου αναστάτωσε τους πάντες. Ο φιλοκυβερνητικός Τύπος επιχείρησε να παρουσιάσει το έγκλημα, σαν ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών στους κόλπους της Αριστεράς, εκμεταλλευόμενος το γεγονός πως ο δολοφόνος είχε κάνει, για ένα διάστημα, στο στρατόπεδο των καταδιωκόμενων κομμουνιστών, στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας. Όμως το σκηνικό άλλαξε μετά τις αποκαλύψεις του Νίκου Σιδηρόπουλου, ενός από την παρέα του δολοφόνου, ο οποίος κατήγγειλε, ότι η δολοφονία οργανώθηκε από τις εθνικόφρονες οργανώσεις, το Α2 και την ΕΣΑ.

Ο Βλάχος καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών, το 1948. Πολύ γρήγορα, όμως, δραπέτευσε από τη φυλακή και φυγαδεύτηκε στην Αργεντινή. Μετά από αρκετά χρόνια επέστρεψε στην Ελλάδα και στις 20 Σεπτεμβρίου 1981, ως τρόφιμος του ψυχιατρείου της Λέρου, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ αποκάλυψε: «Εγώ δούλευα για την ελληνική και τη συμμαχική αντικατασκοπία, πολεμούσα τους κομμουνιστές και τους Τούρκους... Έτσι, εκτέλεσα και την εντολή που πήρα από τους ανωτέρους μου, να σκοτώσω τον Γιάννη Ζέβγο. Έπρεπε να υπακούσω. Η πατρίδα κινδύνευε, έπρεπε να την καθαρίσω από τους κομμουνιστές. Και τον Σουλτάνο του Κ.Κ.Ε. έπρεπε να τον σκοτώσω».

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΧΡ. ΛΑΔΑ

Μία άλλη αποτρόπαια πολιτική δολοφονία, στελέχους της άλλης πλευράς, ήταν αυτή που διαπράχθηκε κατά του υπουργού Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Σοφούλη-Τσαλδάρη, του Χρήστου Λαδά, την Πρωτομαγιά του 1948. Είχε προηγηθεί η δημιουργία της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης από τους αντάρτες του λεγόμενου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, γεγονός που οδήγησε την κυβέρνηση στο να θέσει στις 8 Ιανουαρίου 1948 και τυπικά, εκτός νόμου το Κ.Κ.Ε., το Ε.Α.Μ. και την Εθνική Αλληλεγγύη, να εντείνει τους ρυθμούς θανατικής καταδίκης από τα στρατοδικεία μελών και στελεχών του Κ.Κ.Ε. και να οδηγήσει χιλιάδες οπαδούς του στις φυλακές και στα στρατόπεδα.

Αποτέλεσμα εφαρμογής των νόμων 509/47 περί προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος και του Γ΄ Ψήφισματος του 1946 περί προστασίας της ακεραιότητας της χώρας, ήταν ότι ενώ το 1946 είχαν καταδικαστεί σε θάνατο 116 άτομα και το 1947 περίπου 688 οπαδοί του Κ.Κ.Ε., το πρώτο εξάμηνο του 1948 καταδικάστηκαν 1.547. Το Κ.Κ.Ε. αποφάσισε τότε να αντιδράσει, καταφέροντας ένα δυναμικό χτύπημα αντιπερισπασμού.

Το πρωί της Πρωτομαγιάς του 1948, που συνέπεσε να είναι Μεγάλο Σάββατο, δολοφονήθηκε στην Αθήνα, την ώρα που έβγαινε από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Καρύτση, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χρήστος Λαδάς. Από τους περαστικούς, συνελήφθη ο ηλικίας 22 χρόνων Ευστράτιος Μουτσογιάννης, ο οποίος, φορώντας στολή σμηνίτη, έριξε χειροβομβίδα και τραυμάτισε θανάσιμα τον υπουργό.

Η δολοφονική επίθεση, προκάλεσε συγκίνηση και αποτροπιασμό στην ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη και κυβερνητική κρίση στην Αθήνα. Σε αντίποινα για τη δολοφονία του υπουργού Χρήστου Λαδά, εκτελέστηκαν την τρίτη μέρα του Πάσχα, 154 καταδικασμένοι από Κακουργιοδικεία, οπαδοί του Κ.Κ.Ε. Ο ίδιος ο δράστης δεν εκτελέστηκε, γιατί έδειξε μεταμέλεια και συνεργάστηκε με τις αρχές, καταδίδοντας πολλούς από τους συντρόφους του.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΖΟΡΤΖ ΠΟΛΚ

Η τρίτη και πιο στυγερή δολοφονία, που εκτός των άλλων προκάλεσε και διεθνείς περιπλοκές, ήταν αυτή του γνωστού Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, απεσταλμένου του ραδιοφωνικού δικτύου της Νέας Υόρκης, CBS.

Στις 16 Μάη του 1948, ο βαρκάρης Λάμπρος Αντώναρος βρήκε να επιπλέει στο θαλάσσιο χώρο της Θεσσαλονίκης το πτώμα του Πολκ και γρήγορα πιστοποιήθηκε ότι επρόκειτο περί δολοφονίας. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου και προκάλεσε σάλο, ιδιαίτερα στον δημοσιογραφικό κόσμο.

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος είχε φτάσει στις 9 Μαΐου και στο δωμάτιό του, στο ξενοδοχείο ΑΣΤΟΡΙΑ της Θεσσαλονίκης, βρέθηκε ένα γράμμα που αποκάλυπτε ότι προγραμμάτιζε να προωθηθεί στο Αρχηγείο του Δ.Σ.Ε., που έδρευε κάπου στη Βόρεια Ελλάδα και να συναντηθεί με τον τότε αρχηγό του Δ.Σ.Ε., Μάρκο Βαφειάδη, για να εξασφαλίσει μία συνέντευξη μαζί του.

Στις 16 Μαΐου 1948, λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη του πτώματός του, ο πρωθυπουργός, Θεμιστοκλής Σοφούλης, δήλωνε ότι αποτελεί ζήτημα τιμής διά την Ελλάδα η ταχεία ανακάλυψις των δραστών και των αιτίων του αποτρόπαιου τούτου εγκλήματος. Διαβεβαίωνε δε ότι η κυβέρνησις θέλει καταβάλει πάσαν προσπάθειαν προς ανάκαλυψιν των δολοφόνων και την αμείλικτον αυτών τιμωρίαν.

Οι διωκτικές αρχές και πιο συγκεκριμένα η Ειδική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης, επέρριψε εξ αρχής την ευθύνη στο Κ.Κ.Ε. και συγκεκριμένα στα στελέχη του Αδάμ Μουζενίδη και Βαγγέλη Βασβανά. Αντίθετα το Κομμουνιστικό Κόμμα, δια του ηγετικού του στελέχους Γιάννη Ιωαννίδη κατήγγειλε με δηλώσεις του ότι ο Πολκ δολοφονήθηκε από τους εγκληματίες της Ειδικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, για να μην έρθει στην Ελεύθερη Ελλάδα και για να αποδοθεί η δολοφονία του στους δημοκρατικούς.

Κάτω από την πίεση της αμερικανικής κοινής γνώμης και των δημοσιογράφων των Η.Π.Α., αλλά και την αποκάλυψη ότι ο μεν Μουζενίδης είχε σκοτωθεί μερικούς μήνες πριν τη δολοφονία, ο δε Βασβανάς βρισκόταν αποδεδειγμένα εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Θεσσαλονίκη, οι αρχές αποφάσισαν να κατασκευάσουν έναν ένοχο. Ετσι, η όλη διαδικασία κλιμακώθηκε τον Αύγουστο του 1948, με τη σύλληψη και τις ομολογίες κάτω από φριχτά βασανιστήρια του δημοσιογράφου της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Γρηγόρη Στακτόπουλου.

Σύμφωνα με τις απόψεις που διατυπώθηκαν μετά από νεότερες έρευνες, τον Τζορτζ Πολκ δολοφόνησε ο Άγγλος πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις, Ράνταλ Κόουτς, ο οποίος και υπηρετούσε ως πρόξενος της Μ. Βρετανίας στη Θεσσαλονίκη. Στην εισαγωγή του βιβλίου του Πόλεμος, διείσδυση και προπαγάνδα, ο Φ. Οικονομίδης σημειώνει, σχετικά με την υπόθεση Πολκ ότι κύριος οργανωτής της συνωμοσίας εναντίον του Πολκ ήταν ο στρατιωτικός ακόλουθος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, συνταγματάρχης του αμερικανικού ΓΕΣ, Χάρβι Σμιθ.

http://www.hri.org/MPA/gr/other/emfilios/dolofonies.html