Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΥΡΑΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΑ

 

Στις 22 Οκτωβρίου 1962 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι ανακοινώνει μέσω τηλεοπτικού μηνύματος το ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας σε μία ζώνη 500 μιλίων, μετά την εγκατάσταση στο νησί 42 σοβιετικών πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές, την ανάπτυξη των οποίων επιτρέπει ο Φιντέλ Κάστρο φοβούμενος αμερικανική επέμβαση. Σε όλη τη διάρκεια της ψυχροπολεμικής περιόδου, η «κρίση των πυραύλων» είναι το γεγονός που φέρνει τις δύο υπερδυνάμεις στα πρόθυρα πυρηνικής σύγκρουσης.

Όλα ξεκινούν τη νύχτα της 15^ης Οκτωβρίου 1962, όταν αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο πραγματοποιεί πτήση πάνω από την Κούβα. Η εμφάνιση του φιλμ που αποτυπώνουν οι κάμερες του και η διαπίστωση ότι στο έδαφος της Κούβας βρίσκονται σοβιετικοί πύραυλοι εδάφους SS-4 μέσου βεληνεκούς, με ακτίνα δράσης 1.600 χλμ που μπορούν να πλήξουν την Ουάσινγκτον ή τη Νέα Υόρκη, αποτελεί την αρχή της «κρίσης των πυραύλων».

Η μανία των Αμερικανών εναντίον του Κάστρο και οι προσπάθειες εκφοβισμού του, συντελούν στη συνεργασία του με τους Σοβιετικούς. Ήδη, από τις 3 Σεπτεμβρίου έχει υπογραφεί συμφωνία Μόσχας-Αβάνας, η οποία, εκτός από παροχή μεγάλης οικονομικής και τεχνικής βοήθειας, προβλέπει και την αποστολή σοβιετικών όπλων και στρατιωτικών συμβούλων στην Κούβα.

Την επόμενη ακριβώς ημέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Κένεντι δηλώνει απειλητικά πως «το καθεστώς του Κάστρο θα εμποδιστεί με οποιαδήποτε μέσα κριθούν αναγκαία αν αναλάβει υπονομευτική δράση στο Δυτικό Ημισφαίριο». Στις 19 Σεπτεμβρίου, απόφαση του Κογκρέσου αναφέρει, μεταξύ άλλων, ρητά την απειλή χρήσης όπλων εναντίον της Κούβας και επαναβεβαιώνει την απόφαση της Ουάσινγκτον να συνεχίσει να εργάζεται για την ανατροπή του Κάστρο.

Η Σοβιετική Ένωση δε μένει αμέτοχη στις εξελίξεις. «Επίθεση εναντίον της Κούβας θα είναι η αρχή της εξαπόλυσης πολέμου», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Έχουμε πει και επαναλαμβάνουμε ότι αν εξαπολυθεί πόλεμος, εάν ένας επιτιθέμενος πραγματοποιήσει επίθεση εναντίον κάποιου κράτους και αυτό το κράτος ζητήσει βοήθεια, η Σοβιετική Ένωση έχει τη δυνατότητα να παράσχει τη βοήθεια αυτή από το έδαφός της».

Στο ήδη τεταμένο κλίμα, προστίθεται η επιβολή του αμερικανικού ναυτικού αποκλεισμού της Κούβας στις 22 Οκτωβρίου, μετά από τηλεοπτικό μήνυμα του προέδρου Κένεντι. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας των Η.Π.Α. Μακ Ναμάρα, περίπου 25 φορτηγά πλοία χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας κατευθύνονται προς την Κούβα. Οι Σοβιετικοί επεξεργάζονται το ενδεχόμενο αύξησης της στρατιωτικής ετοιμότητας των ένοπλων δυνάμεων του Συμφώνου.

Η απειλή του πυρηνικού εφιάλτη είναι κοντά. Στις 24 Οκτωβρίου, ο γ.γ. του Ο.Η.Ε. Ου Θαντ, με επιστολές του προς τον Κένεντι και τον Χρουστσόφ ζητά «ανακωχή» 2-3 εβδομάδων, κατά τη διάρκεια της οποίας οι Σοβιετικοί πρέπει να αναστείλουν κάθε εργασία στις πυραυλικές εγκαταστάσεις της Κούβας και κάθε αποστολή όπλων, ενώ οι Αμερικανοί οφείλουν να διακόψουν το ναυτικό αποκλεισμό. Ο Χρουστσόφ αποδέχεται την πρόταση του Ου Θαντ, ο Κένεντι ζητά διαβουλεύσεις.

Η ένταση συνεχίζει να κλιμακώνεται και ο Ου Θαντ απευθύνει μηνύματα προς τους δύο ηγέτες, στα οποία εκφράζεται η αγωνία του για το ενδεχόμενο αναμέτρησης αμερικανικών και σοβιετικών πλοίων στη θαλάσσια ζώνη αποκλεισμού της Κούβας.

Ο Χρουστσόφ απαντά στο γ.γ. του Ο.Η.Ε. πως θα διατάξει τα σοβιετικά πλοία να μείνουν εκτός της ζώνης αποκλεισμού, χαρακτηρίζοντας ωστόσο την κίνηση αυτή «καθαρά προσωρινή». Ο Κένεντι, από την πλευρά του απαντά ότι «θα κάνει ότι είναι δυνατόν για να αποτραπεί σύγκρουση με σοβιετικά πλοία, εφόσον παραμείνουν εκτός της αποκλεισμένης ζώνης.

Με μυστική επιστολή του προς τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Χρουστσόφ δέχεται να απομακρύνει τους σοβιετικούς πυραύλους από την Κούβα εφόσον οι Η.Π.Α. δεσμευτούν μόνιμα ότι δεν πρόκειται να εισβάλουν στο νησί. Στις 26 Οκτωβρίου, ο Κάστρο, από την άλλη, που έχει περιθωριοποιηθεί από τις διμερείς διαπραγματεύσεις, προτείνει στο Σοβιετικό ηγέτη τη χρήση πυρηνικών όπλων εναντίον των Η.Π.Α., εάν αυτές εισβάλουν στην Κούβα.

Ο Χρουστσόφ στέλνει και δεύτερη -συμβιβαστική- επιστολή προς τον Κένεντι, με την οποία προτείνει την απομάκρυνση των «μέσων που οι Η.Π.Α. θεωρούν επιθετικά» από την Κούβα, εφόσον οι Η.Π.Α. απομακρύνουν τα ίδια μέσα από την Τουρκία. Και οι δύο χώρες θα πρέπει να κάνουν δήλωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι σέβονται το απαραβίαστο των συνόρων και την κυριαρχία της Κούβας και της Τουρκίας αντίστοιχα, συνεχίζει η επιτολή. Τέλος, οι Η.Π.Α. θα αναλάβουν την υποχρέωση να μην αναμιγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις της Κούβας και να μην εισβάλουν ή να παράσχουν το έδαφός τους ως ορμητήριο για τέτοια εισβολή.

Ο Κένεντι απαντά στην πρώτη επιστολή του Χρουστσόφ, αποδεχόμενος την πρότασή της. Οι Η.Π.Α. θα άρουν τα μέτρα αποκλεισμού και θα παράσχουν διαβεβαιώσεις εναντίον της εισβολής στην Κούβα και η Ε.Σ.Σ.Δ. θα απομακρύνει «τα οπλικά συστήματα» από το νησί. Ο Σοβιετικός ηγέτης αποδέχεται από την πλευρά του την αμερικανική πρόταση, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος του πυρηνικού ολέθρου να απομακρυνθεί.

 

http://tvxs.gr/news/