«ΑΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ ΠΑΡΙΣΦΥΣΟΥΝ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ, Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΘΑ ΧΑΣΕΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ...»

«ΑΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ ΠΑΡΙΣΦΥΣΟΥΝ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ, Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΘΑ ΧΑΣΕΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ...»
Συζήτηση με τον κο Ζήση Παπαδημητρίου, συγγραφέα του βιβλίου
«Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός»

της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Μεμονωμένα και σποραδικά είναι τα κρούσματα φυλετικού ρατσισμού στην Ελλάδα και στην ελληνική κοινωνία, καθώς είμαστε μία χώρα που δεν έχει παράδοση σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Αυτό τόνισε, μιλώντας στο Θ, ο κος Ζήσης Παπαδημητρίου, καθηγητής του Α.Π.Θ. και συγγραφέας του βιβλίου «Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός», ενός βιβλίου που παρουσιάστηκε και στην Κοζάνη πριν μερικούς μήνες, προσελκύοντας το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας του αναγνωστικού κοινού. Ο κος Παπαδημητρίου βρέθηκε ξανά στην πόλη μας λίγες μέρες πριν, όπου μίλησε σε καθηγητές και μαθητές στο 1ο Ενιαίο Λύκειο για το ρατσισμό στα σχολεία και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα.
«Στη χώρα μας», είπε στο Θ ο κος Παπαδημητρίου, «δεν υπάρχει ιδεολογικά εμπεδωμένος ρατσισμός, ιδιαίτερα ρατσισμός με την έννοια των φυλετικών γνωρισμάτων. Υπάρχουν όμως κρούσματα ρατσιστικής συμπεριφοράς στην καθημερινή μας ζωή, τα οποία αφορούν κοινωνικές μειονότητες, όπως τους τσιγγάνους και πολύ περισσότερο οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες από την Αλβανία. Είμαι της άποψης ότι εκείνο το οποίο προέχει σήμερα είναι ότι η πολιτεία μας, η οποία δεν είχε μέχρι τώρα την εμπειρία, θα πρέπει να αναπτύξει μία οργανωμένη μεταναστευτική πολιτική για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ύπαρξης ενός εκατομμυρίου περίπου μεταναστών στη χώρα μας και τούτο γιατί, πολύ δίκαια οι Έλληνες, επειδή έχουν αλλάξει πολλά, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, έχουνε φόβους κι αυτοί οι φόβοι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Δε θα πρέπει δηλ. να παραβλέψουμε το πρόβλημα που υπάρχει, αντίθετα θα πρέπει να διαμορφώσουμε τέτοιες συνθήκες, ώστε να καταγραφούν αυτοί οι μετανάστες που είναι εδώ σήμερα και οι οποίοι θέλουν να δουλέψουν, όσοι έρχονται σε αντίθεση με το νόμο πρέπει να εκδιωχθούν κι εδώ είμαι κατηγορηματικός, παράλληλα όμως πρέπει να διαμορφώσουμε και την υποδομή, ούτως ώστε τα παιδιά αυτών που θα μείνουν εδώ πέρα να μάθουν την ελληνική γλώσσα, να ενσωματωθούν μέσα στα ελληνικά σχολεία, όπως και οι ίδιοι οι μετανάστες. Γιατί νομίζω πως η συμμετοχή αυτών των ανθρώπων στον καθημερινό μας ελληνικό πολιτισμό, θα είναι προς το συμφέρον των ιδίων και προς το συμφέρον της κοινωνίας μας». Η ενσωμάτωση όλων αυτών των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, όπως ο κος Παπαδημητρίου πρεσβεύει, θα βοηθήσει τους ίδιους τους Έλληνες να συνεχίσουν την παράδοση που κληρονόμησαν και να παίξουν ένα νέο σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο σκηνικό. «Προσωπικά είμαι πεπεισμένος», είπε ο κος Παπαδημητρίου, «πως ο λαός μας έχει ακριβώς σήμερα, κάτω από συνθήκες παγκοσμιοποίησης, να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό πολιτιστικό ρόλο. Δεν είμαστε η κολοσσιαία οικονομική δύναμη. Είμαστε όμως ένας λαός ο οποίος δημιουργεί ακόμη πολιτιστικά αγαθά. Και με την έννοια αυτή αν σκεφτούμε βραχυπρόθεσμα κι αν αφήσουμε να παρισφύσουν στην κοινωνία μας ρατσιστικές συμπεριφορές, τότε θα χάσουμε ένα από τα βασικά στοιχεία που συνθέτει την ιστορική μας παρουσία, την ιστορική μας οντότητα, την ταυτότητα μας. Την οικουμενικότητα που διέκρινε πάντα το ελληνικό πνεύμα. Γιατί νομίζω πως μόνο σ’ αυτή τη βάση κι επειδή έχουμε τη δυνατότητα και την ευφυΐα μπορούμε να συμβάλλουμε τόσο στην ανάπτυξη του πολιτισμού στη χώρα μας, όσο και στην ανάδειξη του πολιτισμού στην Ε.Ε. και ευρύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο».
Στην εξάλειψη των έστω και μεμονωμένων κρουσμάτων ρατσισμού μπορούν να βοηθήσουν και τα Μ.Μ.Ε. που συχνά χρησιμοποιούνε τέτοια περιστατικά ως «κράχτη», όπως ο κος Παπαδημητρίου λέει, για να εξασφαλίσουνε μεγαλύτερη ακροαματικότητα. Και τα Μ.Μ.Ε. μπορούν να συμβάλλουν για να κατανοήσουν οι άνθρωποι τα πραγματικά αίτια του προβλήματος και να μη γίνονται πολλές φορές άθελα τους ρατσιστές, πιστεύοντας ότι κατ’ αυτό τον τρόπο θα υπερασπίσουν το προσωπικό τους συμφέρον. «Θα υπηρετήσουμε το προσωπικό μας συμφέρον στο βαθμό που θα υπηρετούμε το συλλογικό συμφέρον του ελληνικού λαού. Που σημαίνει πάνω απ’ όλα, ότι θα πρέπει να συγκρατήσουμε την επιθετικότητα μας και θα πρέπει να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις, ώστε αυτοί οι άνθρωποι να γίνουν κοινωνοί του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής κοινωνίας, της ελληνικής ιστορίας, γιατί μόνο έτσι θα εξασφαλίσουμε την προοπτική για τον ίδιο το λαό μας».
Μεμονωμένα είναι και τα κρούσματα ρατσιστικής συμπεριφοράς στα σχολεία, οι γονείς και όχι τα παιδιά, ξεκινούν τέτοιες ιστορίες. «Οι γονείς», είπε ο κος Παπαδημητρίου, «πολλές φορές δε θέλουν τα παιδιά τους να διδάσκονται στους ίδιους χώρους π.χ. με τα παιδιά των τσιγγάνων. Μην ξεχνάμε ότι οι τσιγγάνοι είναι Έλληνες πολίτες, υπηρετούνε την χώρα τους και αν έχουν έναν ιδιόμορφο, δικό τους τρόπο ζωής, αυτό θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε και θα πρέπει να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις, την υποδομή, ώστε έτσι να μπορούνε με βάση το δικό τους πολιτισμό να υπάρχουν μέσα στη χώρα μας. Επίσης υπάρχουνε ορισμένες αρνητικές συμπεριφορές απέναντι στα παιδιά των ομογενών ή και στα παιδιά ακόμα των Αλβανών και άλλων ξένων μεταναστών που ζούνε στη χώρα μας και τα οποία κατά καιρούς προσλαμβάνουνε διαστάσεις ιδιαίτερα εκρηκτικές σε ορισμένες περιοχές. Νομίζω όμως ότι αυτές οι συμπεριφορές σιγά σιγά θα εκλείψουνε κι αυτό αποδεικνύεται και πως τα σχολειά μας, για να μπορέσουν να διατηρηθούν και για τα ελληνόπαιδα, θα πρέπει να ‘χουν τουλάχιστον μαθητές. Κι αν ρίξετε μία ματιά στα σχολειά στην Αττική, θα δείτε ότι σχεδόν το μισό των μαθητών είναι παιδιά ξένων. Και είναι ευχής έργον αυτά τα παιδιά να αποκτήσουνε την ελληνική κουλτούρα, γιατί ο καθένας απ’ αυτούς θα γίνει πραγματικά άγγελος ενός πνεύματος ελληνικού και θα συμβάλλει στην παρουσία μας διεθνώς».
Αν και στην Ελλάδα ο φυλετικός ρατσισμός δεν είναι διαδεδομένος, διάφορες άλλες μορφές κοινωνικού ρατσισμού, όπως ο κος Παπαδημητρίου καταλήγει, κάνουν ακόμα και σήμερα, στο κατώφλι του 21ου αιώνα, αισθητή την παρουσία τους. «Υπάρχουνε διάφορες μορφές κοινωνικού ρατσισμού στην Ελλάδα, όπως π.χ. ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στους ομοφυλόφιλους, ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες, ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στα άτομα με A.I.D.S. Πολλές φορές ορισμένοι δε θέλουν να περιθάλψουν άτομα με A.I.D.S., γιατί φοβούνται. Υπάρχει επίσης ρατσισμός σε βάρος των γυναικών. Ο σεξισμός είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος στη χώρα μας παρά το γεγονός ότι δε θέλουμε να το παραδεχτούμε εμείς οι άνδρες. Η γυναίκα, παρά το γεγονός ότι έχει ενσωματωθεί μέσα στην διαδικασία παραγωγής, παρά το γεγονός ότι είναι η πλειονότητα του ελληνικού λαού, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολύ σημαντικές δυνάμεις σ’ αυτή την κοινωνία οι οποίες σκέφτονται σοβινιστικά και είναι της άποψης ότι οι γυναίκες είναι βιολογικά κατώτερες».


Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κοζάνης ΘΑΡΡΟΣ, 8/2/2001, αρ.φ. 11264, σελ. 8.