Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2010

Συνέντευξη με την ποιήτρια Αφροδίτη Κοΐδου

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΥΦΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Γνώρισε την ποίηση, σαν αναγνώστρια, στα πρώτα χρόνια του σχολείου και έκανε τις πρώτες, προσωπικής ποιητικές δοκιμές στα πρόσφορα σε τέτοιους πειραματισμούς εφηβικά και φοιτητικά χρόνια.
Η Αφροδίτη Κοΐδου, η Κοζανίτισα οφθαλμίατρος, που ζει και εργάζεται στην Αθήνα, τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη ποιητική συλλογή, κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες τη νέα συλλογή με τον τίτλο «Όρασις ένδον» (εκδ. ΠΑΝΔΩΡΑ).
Το Αναγνωστήριο του Θ μίλησε με την Αφρ. Κ. για την ποίηση, την γνωριμία της με αυτήν και για τη νέα της συλλογή.

- Κυρία Κοΐδου, κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες το νέο σας βιβλίο, η νέα σας ποιητική συλλογή «Όρασις ένδον». Για τι πρόκειται;
- Είναι μια επιλογή 55 μικρών σχετικά και αυτοτελών ποιημάτων, που έχουν γραφτεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Είναι γραμμένα σε ελεύθερο στίχο και παρουσιάζονται σε δύο ενότητες με επιμέρους τίτλους «Παράθυρο» και «Περιπλάνηση». Αποδίδουν διάφορα θέματα, που υπήρξαν ικανά να προκαλέσουν αυτή την κίνηση, την «όραση ένδον». Αυτή ήταν η γενεσιουργός αιτία και αν καταφέρουν να την προκαλέσουν και στον αναγνώστη, θα εκπληρώσουν έναν από τους στόχους που κάνει την προσωπική αυτή υπόθεση που λέγεται ποίηση να εκτίθεται στο κοινό.
- Πώς προέκυψε αυτή η «περιπέτεια», αυτή η ενασχόλησή σας με τη γραφή και τον ποιητικό λόγο;
- Την ποίηση πρώτα συνάντησα μικρή μαθήτρια του δημοτικού. Τότε που σκύβαμε πάνω στα αναγνωστικά και σκαλίζαμε τους στίχους, βρίσκαμε πληροφορίες στις εγκυκλοπαίδειες και τις ανθολογίες για τους ποιητές και απαγγέλναμε ποιήματα .Η ποίηση έπεφτε τότε σαν την βροχή την αγαθή. Φαίνεται πως υπήρχε λίγο χώμα και φύτρωσε η αγάπη της. Στο γυμνάσιο τόλμησα να πάρω μέρος σε μαθητικούς διαγωνισμούς ποίησης και στα φοιτητικά μου χρόνια να δημοσιεύσω ποιήματα σε περιοδικά. Τα τελευταία δέκα χρόνια δημοσιεύω τα ποιήματά μου στην Κοζάνη στο περιοδικό ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και οφείλω να ευχαριστήσω γι’ αυτό τον ακούραστο διευθυντή της κο Βασίλη Καραγιάννη. Σ’ αυτόν οφείλω και την έκδοση, το 2000, του πρώτου μου βιβλίου «Από μακριά μια μουσική».
- Λένε πολλοί ότι γενεσιουργός αφορμή της δημιουργίας ενός ποιήματος είναι η μελαγχολία. Συμφωνείτε εσείς μ’ αυτή την άποψη και γιατί χρειάζεται η μελαγχολία για να γεννηθεί ένα ποίημα;
- Η ελεγχόμενη μελαγχολία, καθώς λέει κι ένας φίλος ποιητής, κρύβεται πίσω απ’ όλα τα ποιήματα. Εγώ θα έλεγα η γνώση της ματαιότητας, του εφήμερου και φθαρτού προκαλεί συναισθήματα λύπης. Αν δεν μείνει κανείς μόνο σ’ αυτά και δεν βυθιστεί σε παθολογικές καταστάσεις, τότε μπορεί να δημιουργεί. Η δημιουργία βασίζεται στην ανάκληση της μνήμης. Ταξιδεύει στον χώρο και τον χρόνο της άλλης ζωής, δηλαδή στην μη ορατή πλευρά του κόσμου. Στη βαθύτερη ουσία της ποίησης ενυπάρχει το πένθος. Το ορφικό στοιχείο στη ζωή μας είναι η ανάμνηση του βιώματος που χάθηκε και η εμπέδωσή της στο εδώ και τώρα είναι το ποίημα. Με αυτή την έννοια η μελαγχολία είναι απαραίτητη για την δημιουργία.
- Ποια είναι η δική σας προσωπική αφορμή δημιουργίας;
- Η ποίηση γράφεται στις παρυφές της συνείδησης, εκεί που τα όρια συγχέονται, το πραγματικό και το φανταστικό χάνουν τα πλαίσιά τους, η γνώση υποχωρεί από τη λογική και μπαίνει στη θάλασσα του θυμικού και το συναίσθημα επενδύει τον κόσμο της νόησης. Εκεί αναδύεται το ποίημα βρεγμένο από δάκρυα, χαμένο στην αμφιβολία, ανισόρροπο στις στέρεες απαιτήσεις. Το αρπάζω έτσι από τα μαλλιά και προσπαθώ να το συνεφέρω, να το ανανήψω, να ζήσει. Και μερικές φορές τα καταφέρνει. Άλλες πάλι το εγκαταλείπω, γιατί έχουμε τερατογένεση.
- Τελικά μήπως η δημιουργία του κάθε ποιήματος για τον κάθε άνθρωπο είναι -όπως ο τίτλος του νέου σας βιβλίου- μία «όραση ένδον», μία εξερεύνηση του βαθύτερου εαυτού του;
- Η ζωή γίνεται κατ αρχάς αντιληπτή με εικόνες που εμπεδώνονται στο σώμα μέσα από τις αισθήσεις.. Η ανάκληση αυτών των εικόνων μέσα από το «Παράθυρο» της μνήμης είναι λειτουργία εσωτερικής όρασης. Τα ποιήματα προέρχονται από θραύσματα αυτών των αρχέγονων εικόνων, που ανασύρονται από την θάλασσα του ασυνειδήτου. Η όλη εξερεύνηση, η διεργασία περισυλλογής, η θέαση των κρυφών και μύχιων πλευρών τους, αυτή η όρασις ένδον, συμβαίνει στον καθένα σαν μία προσωπική περιπέτεια, μια «Περιπλάνηση», ένα ταξίδι στον άγνωστο και ανοίκειο κόσμο της ύπαρξης. Ο ποιητής προσπαθεί με όργανο τη γλώσσα να την παρουσιάσει, να της δώσει μορφή.
- Ταυτόχρονα με την ποιητική σας ενασχόληση, είστε και γιατρός. Πώς συμβιβάζονται αυτές οι δύο ιδιότητες;
- Ευτυχώς δεν έχει ψηφιστεί ακόμη το ασυμβίβαστο σ’ αυτήν την σχέση! Τα πάντα καθορίζονται από τη διάθεση του υποκειμένου για το ταξίδι της γνώσης και η όραση είναι μία απαραίτητη λειτουργία, όπως είπαμε, γι’ αυτό. Σαν οφθαλμίατρος υπηρετώ την όραση, αλλά και η Ιατρική, τι άλλο είναι παρά βοήθεια στον άνθρωπο για να μπορεί να πορεύεται, διατηρώντας, όσο αυτό είναι εφικτό, την ψυχοσωματική του ολότητα; Ο γιατρός βοηθάει, αλλά και ο ίδιος παίρνει από την σχέση αυτή. Ο ποιητής γιατρός θα έλεγα πως είναι τυχερός, γιατί στα δικά του προσωπικά βιώματα προστίθενται κι αυτά των ασθενών του και τον βοηθούν ακόμη περισσότερο στην εσωτερική πορεία και στην ποίηση.
- Τι ρόλο παίζει ο τόπος και ειδικότερα ο τόπος όπου ζει και δημιουργεί ο λογοτέχνης, αλλά και ο τόπος όπου μεγαλώνει στο μετέπειτα λογοτεχνικό του έργο;
- Ο περιβάλλων χώρος που γεννιέται και μεγαλώνει ο λογοτέχνης αποτελεί την Έξω Ήπειρο, καθορίζει τις συντεταγμένες του μέσα σ’ αυτήν και τον προσδιορίζει σαν άνθρωπο που ανήκει σ’ ένα συγκεκριμένο τοπίο. Γίνεται αναπόσπαστο μέρος των βιωμάτων του και ανακαλείται μαζί τους στις μνήμες που γίνονται λογοτεχνικό έργο. Μαζί με την άλλη παράμετρο, τον χρόνο, επιδρούν αναλογικά σ’ αυτό που τελικά διαμορφώνει την προσωπική ιστορία. Όσο περισσότεροι τόποι, τόσο και διαφορετικές επιδράσεις και μνήμες και υλικό για λογοτεχνία. Βέβαια ποτέ δεν φτάνει μόνο αυτό.
- Υποστηρίζουν κάποιοι ότι η ελληνική επαρχία -ειδικότερα η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας- είναι σκληρή και δύσκολη για τους λογοτέχνες ως προς τις αφορμές που μπορεί να δώσει για τη δημιουργία ενός λογοτεχνήματος. Συμφωνείτε μ’ αυτή την άποψη;
- Όχι. Γιατί κάθε τόπος έχει τα μυστικά του, τις φανερές και κρυφές διαδρομές, τα βουνά και τα φαράγγια του, τα ποτάμια και τις πηγές τους. Και η Δυτική Μακεδονία είναι ιδιαίτερα προικισμένη. Είναι κι αυτό θέμα όρασης νομίζω!
- Ποια είναι τα «ποιητικά» σχέδια σας για το μέλλον;
- Γνωρίζω ότι το μέλλον δεν μας ανήκει. Στο παρόν θα συνεχίσω να πορεύομαι. Τώρα αν προκύψουν ποιήματα είναι ευχής έργον.


Δημοσιεύτηκε στο μηνιαίο δισέλιδο της εφημερίδας ΘΑΡΡΟΣ της Κοζάνης ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΡΡΟΥΣ, Νοέμβριος 2004, αρ. δισέλιδου: 18, σελ. 2.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου