ΕΙΣΒΟΛΗ ΑΠΟ Τ’ ΑΣΤΕΡΙΑ

της Κατερίνας Μ. Μάτσου

Herbert G. Wells. Ο πόλεμος των κόσμων (The war of the worlds).
Εκδόσεις: Ψυχογιός. Αθήνα 2005, σελ. 440.

Όταν ο Herbert George Wells (1866-1946), ο γνωστός Άγγλος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, έγραφε το 1898 τον «Πόλεμο των κόσμων», ένα από τα γνωστότερα και πιο πολυδιαβασμένα και πολυ-διασκευασμένα μυθιστορήματά του, ταξίδια έξω από τα σύνορα του πλανήτη Γη πραγματοποιούνταν μόνο στα βιβλία του Ιουλίου Βερν και στις φανταστικές περιπέτειες του Λουκιανού και του Βαρόνου Μινχάουζεν. Ο Wells παίρνει αφορμή από το πρωταρχικό όνειρο του ανθρώπου για ταξίδια στο διάστημα και το αιώνιο ερώτημά του αν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες και το μεταλλάσσει. Δε μιλάει δηλαδή για ένα ταξίδι του ανθρώπου από τη Γη στο αχανές διάστημα, όπως οι άλλοι συγγραφείς μέχρι τότε συνήθιζαν, αλλά περιγράφει την επίσκεψη και την επίθεση κατά της Γης από τους κατοίκους του πλανήτη Άρη.
Την ιστορία περιγράφει ένας ανώνυμος αφηγητής (ουσιαστικά μία φανταστική εκδοχή του ίδιου του Wells) που ζει την επίθεση και τις συνέπειες της άφιξης των Αρειανών στη Γη. Προσπαθώντας να γλιτώσει, επιχειρεί να καταφύγει στο Λονδίνο και περιφέρεται σε μία έρημη και κατεστραμμένη Αγγλία -ενώ οι Αρειανοί καταστρέφουν ανελέητα ό,τι βρεθεί στο δρόμο τους, ακόμα και πόλεις ολόκληρες- συναντώντας ανθρώπους που περιφέρονται στη χώρα σα χαμένοι με την ίδια μ’ αυτόν αγωνία, πιστεύοντας πως το τέλος του κόσμου και του ανθρωπίνου είδους έχει πλέον φτάσει. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να νικήσουν τους εξωγήινους εισβολείς. Ακόμη και τα τελειότερα όπλα τους είναι ανίσχυρα μπροστά στις δικές τους ανίκητες και ανελέητες πολεμικές μηχανές. Το ανθρώπινο είδος είναι καταδικασμένο σε αφανισμό; Τη λύση και τη λύτρωση δίνει τελικά η ίδια η φύση. Οι πανίσχυροι Αρειανοί αποδεικνύονται εντελώς αδύναμοι μπροστά στους ιούς των ανθρώπινων ασθενειών, αφού σε αντίθεση με τους ανθρώπους, αυτοί δεν έχουν τα κατάλληλα αντισώματα για να τους αντιμετωπίσουν.
Ο H.G. Wells, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του φανταστικού των δύο τελευταίων αιώνων, θεωρείται σήμερα και όχι άδικα πατέρας της επιστημονικής φαντασίας. Είναι ο πρώτος που αναρωτήθηκε για τα ταξίδια στο χρόνο, για την ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες, για την ύπαρξη άλλων παράλληλων διαστάσεων, για την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών στο μέλλον, την απειλή των βιολογικών όπλων και τόσα άλλα, δίνοντας μερικά από τα πιο εξαίρετα δείγματα της λογοτεχνίας του είδους, με μυθιστορήματα όπως: «Η μηχανή του χρόνου», «Ο αόρατος άνθρωπος», «Ο κλεμμένος βάκιλος», «Η πόρτα μέσα στον τοίχο» κ.ά. Ο «Πόλεμος των κόσμων» είναι ένα βιβλίο σταθμός στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας, που συγκλόνισε την κοινή γνώμη με την αληθοφάνειά του. Η φανταστική ιστορία του βιβλίου μεταφέρθηκε πολλές φορές με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη, με τελευταία την προσπάθεια του Αμερικανού σκηνοθέτη Steven Spielberg το 2005 με τον γνωστό ηθοποιό Tom Cruise στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η ίδια ιστορία το 1938 έγινε αφορμή χιλιάδες Αμερικανοί να βγουν πανικόβλητοι στους δρόμους, τρέμοντας για την επικείμενη άφιξη των Αρειανών. Υπεύθυνος για την πρωτοφανή αυτή αναστάτωση ενός ολόκληρου λαού ήταν ο Αμερικανός ηθοποιός Orson Welles (1915-1985), που τότε παρουσίαζε μία ραδιοφωνική εκπομπή στο αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο CBS. Ο Welles στην εκπομπή του παρουσίαζε δραματοποιημένα διάφορα λογοτεχνικά έργα, όπως «Ο Κόμης Μόντε Κρίστο» ή «Ο Δράκουλας». Εκείνο το βράδυ του Οκτώβρη του 1938, παραμονή της γιορτής του Halloween διάλεξε να παρουσιάσει με τη μορφή εκτάκτων δελτίων ειδήσεων τον «Πόλεμο των κόσμων» του H.G. Wells, αναστατώνοντας τους ακροατές, που νόμισαν ότι όλα όσα διηγούνταν ο Welles στο ραδιόφωνο, το μοναδικό μέσο άμεσης ενημέρωσης που υπήρχε τότε, ήταν αλήθεια. Πολλοί άρχισαν να τρέχουν πανικόβλητοι στους γείτονες για να τους επιβεβαιώσουν ή να τους ενημερώσουν για το γεγονός, ενώ οι πιο ευφάνταστοι ήταν σίγουροι πως διέκριναν κάπου στον ορίζοντα τις φλόγες από τις φωτιές των όπλων των Αρειανών και μύριζαν τα δηλητηριώδη αέρια που τα σκάφη τους εκτόξευαν. Ο Welles δεν ήξερε τίποτα απ’ όλα όσα γινόταν στην πόλη κατά τη διάρκεια της εκπομπής του. Τον αντίκτυπο που είχαν προκαλέσει τα λόγια του, τον πληροφορήθηκε μόνο, όταν είδε την αστυνομία να ορμά και να καταλαμβάνει το στούντιο του σταθμού, διακόπτοντας την εκπομπή. Δέχτηκε οξεία κριτική από μερίδα του κοινού και του Τύπου, αλλά και προτάσεις από το Χόλλυγουντ. Δύο χρόνια αργότερα, στα 25 του, γύριζε εκεί ως πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης την περίφημη ταινία «Πολίτης Κέιν» που τον έκανε διάσημο.
Θερμός θαυμαστής του έργου του Ιουλίου Βερν, με αδάμαστη φαντασία, αλλά και διορατικότητα ο H.G. Wells δεν άφησε ανεκμετάλλευτο το μυστήριο που πάντα ενέπνεε στους κατοίκους της προσφιλούς μας Γης ο κόκκινος πλανήτης. Ο Άρης, τέταρτος στο ηλιακό μας σύστημα και ο πιο κοντινός προς τη Γη πλανήτης, έγειρε πάντα την ανθρώπινη περιέργεια, αλλά και την ανθρώπινη φαντασία. Με την κόκκινη -σαν αίμα- εμφάνισή του στο νυχτερινό ουρανό, πρόσταξε από νωρίς τους ανθρώπους να του δώσουν το όνομα του Άρη, του θεού του πολέμου και της αιματοχυσίας. Κι αν και ο άνθρωπος πείστηκε πλέον σήμερα πως Αρειανοί δεν υπάρχουν για να απειλήσουν την κυριαρχία του στο Σύμπαν, ο κόκκινος γείτονάς μας συνεχίζει να κρατά ακόμα καλά κρυμμένα πολλά μυστικά του.
Αντιλαμβανόμενος την παντοδυναμία του κόκκινου πλανήτη, ο H.G. Wells πρόσφερε το 1898 στην παγκόσμια λογοτεχνία ένα βιβλίο που ακόμη και σήμερα, έναν αιώνα μετά την πρώτη γραφή του, συνεχίζει να διαβάζεται με το ίδιο ενδιαφέρον και την ίδια αμείωτη μέχρι το τέλος, μέχρι την τελευταία σελίδα και αράδα, αγωνία. Έχοντας μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες, συνεχίζει να προσελκύει χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, δίνοντας το έναυσμα και την αφορμή για ένα μοναδικό ταξίδι. Ένα ταξίδι πέρα από τη Γη, στο αχανές κι ασύνορο διάστημα.

Κοζάνη, Ιούνιος 2006



Πηγές: http://www.war-ofthe-worlds.co.uk/radio.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/H.¬_G._Wells
http://en.wikipedia.org/wiki/The_War_of_the_Worlds_(novel)
http://en.wikipedia.org/wiki/The_War_of_the_Worlds_(radio)
- ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ-ΠΑΙΔΕΙΑ. Εγκυκλοπαίδεια.
Εκδ: Μαλλιάρης-Παιδεία / Πήγασος Εκδοτική Α.Ε. Θεσσαλονίκη : 2005.
- ΤΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΕΚΑΕΤΊΕΣ (1930- 1939). Εγκυκλοπαίδεια.
Εκδ: Η. Μανιατέα. Αθήνα : 2006.
- ΠΑΠΥΡΟΣ - ΛΑΡΟΥΣ - ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ. Εγκυκλοπαίδεια.
Εκδ: ΠΑΠΥΡΟΣ. Αθήνα : 2005.